التخطي إلى المحتوى الرئيسي

La torture des Noirs aux Etats-Unis en carte postale


Claire Guillot
(Le Quotidien Le monde)

Le 7 août 1930, une foule de plusieurs milliers de personnes attaque la prison de Marion (Indiana) avec une idée fixe : "Buter ces maudits Nègres." Les portes ne résistent pas longtemps. Un détenu noir, Thomas Shipp, est battu à mort, puis son corps est exhibé à la fenêtre de la prison pour que chacun puisse le voir. Un autre est frappé, mutilé. Enfin, on pend les deux hommes à un arbre.



Un photographe est là pour immortaliser la scène : Lawrence Beitler, qui a un studio en ville, imprime des cartes postales à 50 cents la pièce. Il en vend plusieurs milliers. On y voit deux corps ensanglantés, pendus à un arbre au-dessus d'une foule visiblement ravie du spectacle. Au premier plan, un homme pose en pointant du doigt un des "Nègres". A côté, deux jeunes filles agrippent des "souvenirs" : des bouts de tissu noir arrachés au pantalon d'un pendu. D'autres préféreront emporter une touffe de cheveux comme trophée de chasse.
Cette carte postale insoutenable, soigneusement encadrée avec une poignée de cheveux crépus, fait partie d'une exposition instructive et glaçante, "Without Sanctuary", présentée cet été aux Rencontres de la photographie d'Arles. 70 documents - en majorité des cartes postales, mais aussi des affiches et coupures de presse - reviennent sur le lynchage des Noirs aux Etats-Unis.
Entre 1882 et 1968, au moins 5 000 personnes ont été tuées de la sorte, en majorité dans les Etats racistes du Sud. Les cartes postales de pendus rendent à ces chiffres leur horreur concrète. La quasi-totalité de ces photos réalisées sur place ont été faites non pour dénoncer les lynchages, mais pour les glorifier. Les cartes postales étaient vendues librement dans les bureaux de tabac aux touristes et aux habitants, conservées dans les albums de famille.
A LA POUBELLE
Cette collection a été réunie par un antiquaire de Floride, James Allen. Dans les années 1980, un client embarrassé lui vend un bureau "avec une chose intéressante à l'intérieur". Il découvre une carte postale montrant un homme pendu à un arbre, Leo Frank. "J'ai fait des recherches, explique-t-il à Arles. Petit à petit j'ai trouvé d'autres cartes. Mais aucune institution ne s'intéressait à ça. Et personne ne voulait en entendre parler." L'antiquaire passe des annonces dans la presse, convainc des héritiers de lui vendre des cartes - "En général, les gens les découvrent à la mort du grand-père et s'empressent de les mettre à la poubelle."
James Allen expose les photos pour la première fois à New York en 2000. Mais il mettra plusieurs années avant de les montrer dans le sud des Etats-Unis, où les institutions frileuses n'osent se mettre à dos leurs mécènes locaux. Sa collection vient d'être achetée par une nouvelle institution, le Centre pour les droits civiques et humains à Atlanta, où elles seront exposées de façon permanente.
Le plus insoutenable, dans ces images, est sans doute moins la violence des faits eux-mêmes que la tolérance sociale qui les accompagne. Sur les photos, on voit dans la foule des enfants, des femmes, des gens de la bonne société aussi émus que si on pendait un chien. Ni les spectateurs ni les responsables ne sont jamais masqués.
Le lynchage est un spectacle qui doit d'ailleurs durer le plus longtemps possible : une photo terrible montre le bûcher où périt Jesse Washington, 17 ans, en 1916. Soupçonné d'avoir assassiné son employeur, ce jeune attardé mental est longuement torturé : on le frappe, on lui coupe les doigts. Puis on le brûle - à petit feu.
Les lynchages sont réalisés en dehors de tout cadre judiciaire, parfois sans motif - une rumeur de crime, avéré ou non, suffit à les déclencher. Et pourtant ils sont largement tolérés, quand ils ne sont pas annoncés par la presse. Dans l'exposition, un article du Courrier de Memphis, en 1921, prévient les lecteurs : "Lynchage possible de trois à six Nègres ce soir." Les forces de police n'interviennent pas, complices ou débordées. Quant aux lyncheurs, ils ne sont pas inquiétés : les enquêtes n'aboutissent jamais, les auteurs étant invariablement définis comme "un groupe d'hommes non identifiés".
"STRANGE FRUIT"
Dans l'exposition, quelques documents concernent aussi les efforts des opposants aux lynchages. L'Association pour l'avancement des gens de couleur (NAACP) recensait les faits, éditait des affiches. Elle militait pour éveiller les consciences et pour imposer une législation antilynchage. En vain : le Sénat conservateur a bloqué toutes les propositions de loi en ce sens. Au point qu'en 2005, suite au retentissement causé par l'exposition "Without Sanctuary", la Chambre a présenté des excuses officielles aux descendants des victimes de lynchage.
On peut regretter que l'exposition, aussi forte soit-elle, souffre d'un manque total de pédagogie. Les légendes sont traduites sur des feuilles volantes, mais il n'y a pas de contexte historique, pas de chronologie, pas d'explication. Tout le monde ne sait pas que la chanteuse Billie Holiday a chanté la complainte Strange Fruit en 1939 en hommage aux pendus. Et si les cas de Leo Frank ou Emmet Till sont désormais célèbres aux Etats-Unis, ils n'évoquent rien au public français. Sur un tel sujet, le choc des photos ne suffit pas.
.

"Without Sanctuary", Rencontres d'Arles, cloître Saint-Trophime. Jusqu'au 13 septembre, tous les jours de 10 heures à 19 heures. Forfaits toutes expositions de 21 € à 35 €. Catalogue aux éd. Twin Palms (en anglais). 212 p. 48 €
Claire Guillot

تعليقات

المشاركات الشائعة من هذه المدونة

هەر دەوڵەتێکی کوردی لەم دۆخەدا لە دایکبێت، وەک ئەوەی باشوری سودان دەبێت*

خالد سلێمان سیاسەتی ڕاستەوخۆ، ناڕاستەوخۆی شانشینی سعودی، قەتەر، تورکیا بەرامبەر عیراق و سوریا، لە حەڵەتی پاشەکشەی یەکجارەکی پرۆژەی دەسەڵاتێکی ئیسلامی ( ئیخوان، بەرەی نوسرە، ئەحراری شام، سوپای ئیسلام .. هتد ) ، کار بۆ دامەزراندنی کیانێکی سوننەی سەربازی دەکات، کە دور نیە، بەعسیەکانی ناو داعش، تۆوی ئەو کیانە بن . یانی داعشیش بەشێک دەبێت لە نەخشە سعودی - قەتەری - تورکیەکە .  ئێستا هەوڵی هەرسێ جەمسەرەکە لەوەدا کۆدەبێتەوە، چۆن لە ڕێگەی پارتی دیموکراتی کوردستان و پارتە کوردیەکانی ناو ئیئتلافی ئۆپۆزسیۆنی سوریاوە، کوردیش بەشێک بێت لەو کیانە سوننییە . لەوانەیە ئەمە باشترین دەروازە بێت بۆ تەماشاکردنی دیمەنی هەرێمی کوردستان، کە لە ڕوی سیاسی و ئابوری و کۆمەڵایەتییەوە لە خراپترین ئاستیدایە، بگرە لەبەردەم داڕوخانێکدایە کەس مەزەندەی دەرەنجامەکانی ناکات . بەڵام ئەوەی لەناو دیمەنێکی سیاسی، سۆسیۆ - ئابوری خراپی وەک ئەوەی ئەمڕۆماندا، هەژمونی خۆی هەیەو ڕای

ئاین لەمیتۆدەکانی پەروەردەی کوردستاندا ‌

خالد سلێمان‌ 15/5/2015 ساڵی ٢٠١٢ لەبەر ڕازی نەبونی مەسیحیەکان و کاکەییەکان لەسەر ئەو بەشانەی لە کتێبی “ئاین ناسی” لە میتۆدی خوێندندا، ئەو دوو چاپتەرەی بۆ ئەوان  لە کتێبەکەدا دانرابون لە سەر خواستی خۆیان  لابران. ئەمە هەنگاوی یەکەمی ئەو قەیرانەی پەروەردەیە کە تا ئەم ساتە لە کوردستاندا بەردەوامە. مەسیحییەکان پێیان وابو کە چیرۆکی لە دایکبونی مەسیح بەشێوەیەکی ناڕاست نوسرابو، بۆیە داوای لابردنیان کرد. ئەوەی پەیوەست بو بە کاکەییەکانەوە، بوون بەدوو بەشەوە، بەشێکیان پێیان وایە ئەوان موسڵمانن و نابێت وەک ئاینێکی جیا تەماشا بکرێن، بەشێکی تریان پێیان وایە کە ئاینەکەیان جیایەو ئەوەی لە میتۆدەکەدا نوسراوە ڕاستە. ئەم جیاوازیەش لای ئەوان بوە هۆی لابردنی ئەو بەشەی لە کتێبەکەدا لەسەر کاکەیی نوسرابو. کتێبی ئاینناسی لە قۆناغەکانی  (١٠، ١١، ١٢)ی خوێندندا لە پێناو ئەوەدا بوو کە خوێندکارانی کوردستان جگە لە ئاینی ئیسلام ئاینەکانی تریش بناسن، بەڵام پرۆژەکە لەسەرەتادا - بەتایبەتی لە کتێبی قۆناغی ١٢دا- توشی دوو گرفت بوو، یەکەمیان ئەوەبو کە وانەکانی خوێندن لەسەر مەسیحی و ئێزدی و کاکەیی و ئاینەک...

أزمة المياه تهدّد الشرق الأوسط.. والعراق على الخط الأحمر

خالد سليمان  يشير مدير المعهد العلمي للبيئة في جامعة جنيف مارتن بينيستون إلى ذوبان شبه كلي لثلوج جبال الألب نهاية القرن الحالي، حيث لا يبقى سوى القليل منه في الأعالي. يعود سبب ذوبان هذه الثلوج التي تغذي أنهار (راين، دانوب، بو، رون) ويعتمدها ١٦٠ مليون نسمة في غالبية أنحاء أوروبا للزراعة والنقل والطاقة والغذاء، إلى التغيير المناخي وارتفاع درجات حرارة الأرض، ناهيك عن الازدياد السكاني حيث تشير الإحصائيات المتوقعة إلى وصول نسبة سكان المعمورة إلى ١٠ ملايين نهاية هذا القرن.  كانت هذه الصورة بداية لمؤتمر دولي بعنوان “السلام الأزرق” حول دور المياه في السلام والتنمية المستدامة في الشرق الأوسط نظمه Stratigic Foresight Group وجامعة جنيف بالتعاون مع وكالة سويسرا للتنمة والتعاون الاسبوع الثاني من شهر أكتوبر ٢٠١٥.