التخطي إلى المحتوى الرئيسي

گۆڤاری هه‌فتانه‌‌و داواكاری گشتی

خالد سليمان
بۆ ماوه‌ی حه‌وت مانگ زیاتره‌، سه‌رنووسه‌ری گۆڤاری هه‌فتانه‌‌و به‌ڕێوه‌به‌ری نووسین‌و ئاماده‌كاری ڕاپۆرتی "موڵكدارێتی به‌ موڵكی گشتییه‌وه‌" كه‌ له‌ ژماره‌ (108)ی گۆڤاره‌كه‌دا كه‌ له‌ به‌رواری (21/08/2010)دا بڵاوكرایه‌وه‌، به‌ڕێگه‌ی پۆلیس‌و دادگاوه‌ن‌و زیاتر له‌ 10جار بانگكراون‌و له‌سه‌ر ئه‌و ڕاپۆرته‌ لێكۆڵینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵداكراوه‌و دادگایی كراون.


له‌ زۆربه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌و دادگاییه‌كاندا، به‌شێكی زۆری ئه‌و به‌ڕێزانه‌ كه‌ ناویان له‌به‌ڵگه‌نامه‌كاندا هاتووه‌، كه‌ گوایه‌ پۆسته‌كانی سه‌رۆك شاره‌وانییان بۆ به‌رژه‌وه‌ندی خۆیان به‌كارهێناوه‌و زیاتر له‌ جارێك له‌ وه‌رگرتنی زه‌وی بۆ خۆیان‌و كه‌س‌و كاریان سوودمه‌ندبوون، ئه‌و زانیارانه‌ ڕه‌تده‌كه‌نه‌وه‌، هه‌ر له‌به‌رئه‌وه‌ش داوای یاساییان له‌سه‌ر گۆڤاری هه‌فتانه‌ تۆماركردووه‌، ئه‌مه‌ش بچووكترین مافی هه‌ر یه‌كێك له‌و به‌ڕێزانه‌یه‌و به‌وپه‌ڕی لێبوورده‌یی‌و سینگ فراوانییه‌وه‌ بۆ هه‌ر یه‌كێك له‌و سكاڵایانه‌ چووینه‌ته‌ به‌رده‌م دادگا.

ئێمه‌ له‌ هه‌ر یه‌كێك له‌و لێكۆڵینه‌وه‌و دادگاییانه‌دا جه‌ختمان له‌وه‌كردووه‌ته‌وه‌ كه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك به‌شێك نه‌بووین له‌ هه‌ڵمه‌تی ناوزڕاندن‌و ته‌شهیركردن به‌هیچ كه‌سێك‌و لایه‌نێك‌و به‌ ته‌نهاو ته‌نها زانیاریمان ده‌رباره‌ی پۆستی ئه‌و ناوانه‌ بڵاوكردووه‌ته‌وه‌ كه‌ له‌ ڕاپۆرته‌كه‌ی ده‌زگای ئاماری سلێمانیدا هاتووه‌، نه‌ك له‌سه‌ر ژیانی كه‌سێتی‌و تایبه‌تی سه‌رۆك شاره‌وانییه‌كان.
ئه‌مه‌ش به‌پێی ئێتیكی ڕۆژنامه‌نووسی‌و مافی وه‌رگرتنی زانیاری ده‌رباره‌ی فه‌رمانبه‌رانی حكومی‌و پۆسته‌كانیان، كارێكه‌ له‌ كاره‌ سه‌ره‌تاییه‌كانی ڕۆژنامه‌نووسی، به‌تایبه‌تی كه‌ ڕاپۆرته‌كه‌ هه‌ڵبه‌ستراو نه‌بووه‌و پشتی به‌ستووه‌ به‌ چه‌ند به‌ڵگه‌نامه‌یه‌كی ده‌زگای چاودێریی دارایی‌و ئاماری سلێمانی ئاگایان لێیه‌و ته‌نانه‌ت لێدوان له‌ چه‌ند سه‌رۆك شاره‌وانییه‌ك له‌و باره‌یه‌وه‌ وه‌رگیراوه‌. به‌ڵام گۆڤاری هه‌فتانه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ڕای موتڵه‌قی نه‌داوه‌و مافی ئه‌وه‌ش به‌خۆی نادات كه‌س به‌گه‌نده‌ڵی تۆمه‌تبار بكات، به‌ڵكو ئه‌ركی ته‌نها ئه‌وه‌ بووه‌ كه‌ زانیارییه‌كان بلاوبكاته‌وه‌.
هه‌ر دوای بڵاوبوونه‌وه‌كه‌و داوا یاساییه‌كان‌و پاش نامه‌یه‌ك له‌لایه‌ن داواكاری گشتییه‌وه‌ ئاراسته‌ی هه‌فتانه‌ كراوه‌، سه‌رنووسه‌ر هه‌موو به‌ڵگه‌نامه‌كانی بۆ داواكاری گشتی ناردووه‌، تا ئه‌م چركه‌یه‌ش زیاتر له‌ 3 داوای یاسایی له‌سه‌ر گۆڤاره‌كه‌ ماوه‌و به‌ده‌م هه‌موویانه‌وه‌ ده‌چێت.

ئه‌وه‌ی له‌م كه‌یسه‌دا جێگای دڵخۆشی‌و ڕه‌زامه‌ندییه‌، داواكاری گشتی به‌ده‌م بڵاوكردنه‌وه‌ی به‌ڵگه‌نامه‌كانه‌وه‌ هاتووه‌و مه‌سه‌له‌كه‌ی خستووه‌ته‌ نێو چوارچێوه‌یه‌كی یاسایی وه‌هاوه‌، هه‌موو كه‌س بتوانێت پارێزگاری له‌ مافی خۆی بكات‌و له‌ هه‌ر شتێكی تری نزیك له‌ناوزڕاندن‌و ململانێی لابه‌لاو كه‌سێتی دوور بخرێته‌وه‌. له‌لایه‌كی تره‌وه‌، ئه‌و به‌ڕێزانه‌ی ناویان هاتووه‌، به‌هه‌مان شێوه‌ په‌نایان بردووه‌ته‌ به‌ر دادگا بۆ ئه‌وه‌ی مافی مه‌عنه‌وی‌و مادی خۆیان وه‌ربگرنه‌وه‌، ئه‌مه‌ش له‌ ڕوانگه‌ی بڕوابوونمان به‌ سه‌روه‌ری یاسا، یه‌كێكه‌ له‌و پرانسیپانه‌ی نه‌ك ته‌نها بڕوامان پێیه‌تی، به‌ڵكو داكۆكی‌و پارێزگاریشی لێده‌كه‌ین.

ئه‌م به‌ده‌نگه‌وه‌هاتنه‌ی داواكاری گشتی له‌ هه‌موو ڕوویه‌كه‌وه‌، به‌شێكه‌ له‌و چاكسازییه‌ی كه‌ هه‌موو لایه‌ك له‌كوردستاندا داوای ده‌كات‌و ده‌كرێت بكرێته‌ هه‌نگاوێكی پته‌و له‌پێناو پاراستنی مافی گشتی‌و تاكه‌كان। هه‌روه‌ها "موكافه‌حه‌"كردنی دیارده‌ی گه‌نده‌ڵی له‌وڵاته‌كه‌ماندا.
سه رووتارى "هه فتانه" No142

تعليقات

المشاركات الشائعة من هذه المدونة

La double horreur des «crimes d'honneur»

Denis Blondin, Anthropologue (Le Devoir) Bien que les faits soient loin d'avoir été établis avec précision, rien n'empêchera les citoyens québécois de toutes origines de réagir au drame survenu au sein de la famille Shafia: quatre morts et trois accusés d'une même famille. Les points de vue énoncés jusqu'ici me semblent manifester une constante, soit l'expression de sentiments d'horreur devant ce qui nous menace, que nous ne comprenons pas et qui nous fait d'autant plus peur.

ناسنامەو نەتەوە لەعیراقدا ‌

خالد سلێمان‌ 21/5/2015 ئەو ڕستەو بیرۆکە ڕۆمانسیانەی بۆ ماوەی ٨٠ ساڵ باسیان لە عیراقێکی یەکگرتوو، گەلێکی هاوچارەنوس و لێبوردەو خەمخۆری وڵات دەکرد لەبەرامبەر نامەیەکدا کە شا فەیسەڵ ساڵی ١٩٣٣ دەینوسێت، نەک بەتەنها لاوازن، بەڵکو مایەپوچن و مێژووی ناسنامەو نەتەوە لە وڵاتەکەدا وەک پانتاییەک بۆ توندوتیژی و هەژمونخوازیی مەزهەبی پیشان دەدەن. ئەگەر لەو نامەیەوە دەست پێبکەین و بیکەینە کلیلی قسەکردن لەسەر کتێبی (ناسنامەو نەتەوە لە عیراقدا) لە نوسینی ئەکادیمی و توێژەری کورد شێرکۆ کرمانج، ئەوا لە بەشی دووەمی نامەکەوە دەچینە ناو خوێندنەوەو ڕاوەستان لەسەر کتێبەکە کە دەکرێت بەیەکێک سەرچاوە گرنگەکانی مێژووی سیاسی و کۆمەڵایەتی عیراق دابنرێت. بەشی یەکەمی نامەکە دەڵێت، “ کۆمەڵە خەڵکێکی داماڵراو لە هەر بیرۆکەیەکی نیشتمانی تێر بەترادیسیۆن کە کۆکەرەوەیەک لەگەڵ پوچگەرایی ئاینیدا کۆیان ناکاتەوە، گوێگری خراپەکارین، مەیلداری فەوزان، بەردەوام ئامادەن بەسەر حکومەتێکدا بێت راپەڕن”.  ژمارەیەکی زۆر لە نوسەران و مێژوونوسان لە عیراق و دەرەوەیدا لەسەر ئەم بڕگەیە ڕاوەستاون و قسەیان لەسەر کردوە، بەڵام کەم کەس لەسەر بەش

کۆڵۆنیکەرانی کوردستان، ئەگەر ژێردەستەی کۆڵۆنیالیزم خۆی نەبوبن، ئەوا لە ڕەحمی چەتەگەرێتی هاتونەتە دەرەوە

خالد سلێمان من کوردێکی کۆڵۆنیکراوی ناڕازیم، مەرجەکانی کۆڵۆنیکەرانی کوردستانم قبوڵ نەکردوە، بەڵام نوخبەیەکی سیاسی نوێنەرایەتی خودی کۆڵۆنیکەران دەکات، سوپایەک لە نوسەرو قسەکەرو ڕۆژنامەنوس و توێژەرو ئەکادیمی بۆ لێدانی کۆڵۆنیکراوی ناڕازی لە دۆخی وڵاتێکی کۆڵۆنیکراو دروست کردوە . من بە شورەیی دەزانم خەڵکانێک هەبن دژی خوێندن بە زمانی کوردی خۆپیشنادان بکەن، چونکە ئەمە مانتاڵێتی کۆڵۆنیکەر بەرجەستە دەکات، بەڵام، پێگەکانی کۆڵۆنیالیستی ناوخۆیی " زاڵم " ، یان با بڵێین نوێنەرەکانی کۆڵۆنیالیزم لە کوردستاندا، رەنگی وێنەکانی خۆیان کە پیاوە بێگانەکان دروستیان کردوە، تۆختر دەکەنەوە . کۆڵۆنیکەرانی کوردستان لەو بەشانەی لە ژێر دەستی خۆیاندایە، خەڵک دەکوژن و تەنها بە گومان کردنێک کوردی کۆڵۆنیکراو تا بەردەم پەتی سێدارەش دەبەن، کەچی لە بەشەکانی تر دەرەوەی هەژمون و دەسەڵاتی خۆیاندا، لەو شوێنانەی، کۆڵۆنیالیستێکی تر، داگیرکەرێکی تر، ئەفسەرێکی تر خەریکی داماڵینی مرۆڤی کوردە