خالد سلێمان
9/1/2012
حازم ئه‌بو ئیسماعیل که یه‌کێکه له‌سه‌رکرده‌کانی ((ئیخوان موسلمین))و کاندیدی سه‌رۆکایه‌تی میسر که‌بڕیاره له‌پایزی ئه‌م ساڵدا ئه‌نجام بدرێت، پێش هه‌ڵبژاردنه‌کانی ئه‌م دوایه به‌شێوه‌یه‌کی ڕوونء ئاشکرا ده‌رباره‌ی هه‌ندێ مه‌سه‌له‌ی گرنگی تایبه‌ت به‌کۆمه‌ڵگه‌ی میسر قسه‌ی کرد، ئه‌بو ئیسماعیل رایگه‌یاند پێویسته حکومه‌تی میسر خۆی ئاماده بکات بۆ سه‌پاندنی په‌چه‌و سه‌رپۆش به ژنانداو جیاکردنه‌وه‌ی نێرو مێ له شوێنه‌کانی کارو هه‌روه‌ها قه‌ده‌غه‌کردنی مه‌ی فرۆشتن له ولاتدا.
هاوکات له‌گه‌ڵ ئه‌و قسانه‌ی ئه‌بو ئیسماعیل عه‌بدولمونعم شه‌حات که یه‌کێکه له‌سه‌رکرده‌کانی حزبی ((نور))ی سه‌له‌فی له‌شوێنێکی تری هه‌ستیاری کۆمه‌ڵگه‌ی میسردا باسی له‌وه کردووه که ئه‌ده‌بی ((نه‌جیب مه‌حفوز)) ئه‌ده‌بێکی لاده‌ره‌و به‌نمونه‌ی ((ره‌زیله))ی ناوزه‌ند کرد.
ئه‌م بۆچونانه‌ی دوو سه‌رکرده‌ی ئیسلامیی له‌میسردا که به‌پێی زۆربه‌ی ئاماژه‌کان له‌قۆناغى داهاتوودا زۆرینه‌ی کورسییه‌کانی په‌رله‌مان به‌ده‌سته‌وه ده‌گرن، هه‌ندێ ورده‌کاری رووداوه‌کانی دوای شۆڕشی ئێرانی ساڵی (1979)مان بیرده‌خه‌نه‌وه، که لێره‌دا جێگای له‌سه‌ر راوه‌ستانء هه‌ڵوێسته‌کردنن. دوای سێ مانگ له‌سه‌رکه‌وتنی شۆڕشه ئێرانییه‌که که هه‌موو هێزه نیشتیمانییء چه‌پء ئیسلامییه‌کانی ئێران به‌شدارییان تێداکردو کۆتاییان به‌حوکمڕانی شا هێنا، پاشان سه‌رکرده‌ی شۆڕشه‌که خومه‌ینی بڕیاریدا په‌چه به‌سه‌ر ژنانى ئێراندا بسه‌پێنێ.
ژنه نووسه‌ری ئێرانی ئازه‌ر نه‌فیسی له‌کتێبـی ((که لۆلیتا له‌ئێراندا بخوێنیته‌وه))دا باسی کۆمه‌ڵێ رووداو شتی سه‌یری دوای سه‌رکه‌وتنی شۆڕشء حوکمی ئیسلامییه‌کانء سه‌پاندنی په‌چه ده‌گێڕێته‌وه.
یه‌کێک له‌و رووداوانه ده‌ستبه‌سه‌راگرتنی دوو کچی زانکۆی تارانه له‌یه‌کێک له‌گۆڕه‌پانه‌کانی ناو زانکۆدا، له‌به‌رئه‌وه‌ی به‌شێوه‌یه‌کی سه‌رنجڕاکێش سێویان خواردووه.
ئه‌م رووداوه ڕێک قسه‌کانی عه‌بدولمونعیم شه‌حات-مان بیرده‌خاته‌وه که چۆن شۆڕشه‌کانی دنیای عه‌ره‌ب زیاتر له‌شۆڕشه‌که‌ی ئێرانه‌وه نزیکه نه‌ک ئه‌وانه‌ی ئه‌وروپای خۆرهه‌لات له‌کۆتایی هه‌شتاکانء سه‌ره‌تای نه‌وه‌ده‌کانی سه‌ده‌ی رابردوو دژی سیستمی تۆتالیتاری کۆمۆنیزم، یان ئه‌وه‌ی به‌هاری (1968)ی فه‌ره‌نساو مه‌کسیکء ویلایه‌ته یه‌کگرتوه‌کانی ئه‌مریکا له‌زانکۆکانی بۆستن.
ئه‌وانه‌ی ئه‌وروپای خۆرهه‌لات له‌گه‌ڵ له‌ناوچوونی سیستمه تۆتالیتارییه‌کاندا، به‌هاکانی ئازادیی له‌به‌هاکانی تاک جیانه‌کرانه‌وه‌و بنیاتنانه‌وه‌ی په‌یوه‌ندییه‌کانی نێوان سیستمی حوکمڕانیء کۆمه‌ڵگه تووشی سه‌رئێشه نه‌بوون، ئه‌وه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ئه‌و مێژووه دوورودرێژه‌ی ئه‌وروپا خۆی، له‌جیاکردنه‌وه‌ی ده‌وڵه‌تء ئایین له‌لایه‌کء ده‌وڵه‌تء ترادسیۆنه کۆمه‌لایه‌تییه‌کان له‌لایه‌کی تره‌وه.
له‌هه‌ردوو رووه‌که‌شه‌وه ژنء پێگه‌که‌ى له‌ناو کۆمه‌ڵگه‌دا نه‌بۆته گیروگرفتى نێو سیستمی سیاسیء دامه‌زراوه کۆمه‌لایه‌تییه‌کان. ئه‌وه‌ی په‌یوه‌سته به‌شۆڕشه‌کانی ناو دنیای عه‌ره‌به‌وه، هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ی ئێرانیش که 30 ساڵ زیاتر به‌سه‌ریدا تێپه‌ڕبووه، هێزی نه‌رمی کۆمه‌لایه‌تی که که‌ره‌سته‌ی شۆڕشه‌کان بووه له‌به‌رامبه‌ر هێزی ره‌قی دوای سه‌رکه‌وتندا تووشی شکست بووه. له‌ناو ئه‌و هێزه نه‌رمه‌شدا ژن قوربانیی سه‌ره‌کی بووه‌و بۆته ئامانجی یه‌که‌می ده‌سته‌مۆکردن یان داپڵۆسین.
به‌کورتی هێزه نه‌رمه‌که‌ی شۆڕش جۆرێک له‌وه‌رگه‌ڕان ((میتامۆرفۆز))ی به‌سه‌ردا هاتووه‌و بووه به‌هێزێکی وه‌ها، که توانای به‌ستنه‌وه‌ی کۆمه‌ڵگه‌ی هه‌بێت. ئه‌وه‌ش له‌و ترسه‌دا ده‌رده‌که‌وێت که نه‌جیب مه‌حفوز له‌رۆمانه‌کانیدا ئاماژه‌ی بۆکردووه‌و ژنه پاشکۆکانی کۆمه‌ڵگه‌ی میسری دێنێته‌وه ناو دیمه‌نه‌کانی رۆژانه‌ی ژیانء زۆرجاریش به‌ژنه گوناهکاره‌کان ناو ده‌برێن، چونکه به‌شێکن له‌به‌رجه‌سته‌کردنی خه‌ونء خه‌یالاتی کۆمه‌ڵگه‌و دیوه نه‌بینراوه‌کانی ژیانی باو.
هه‌ر له‌به‌رئه‌وه‌شه که سه‌له‌فییه‌کان داوای په‌رچ-کردنی لقء پۆی ئه‌ده‌بی میسری ده‌که‌ن. هه‌ڵبه‌ته ئه‌م په‌رچکردنه به‌شێکی دانه‌بڕاوه له‌جیهانبینیی ((ئیخوان)) بۆ داپۆشینی ژنانء جیاکردنه‌وه‌یان له‌ڕه‌گه‌زی به‌رامبه‌ر.
ئه‌و ژنه‌ی که سێوێک ده‌خواتء له‌به‌رامبه‌ر کۆمه‌ڵگه‌دا لێوو ده‌مء ددانی ده‌جووڵێنێت، هه‌مان ئه‌و ژنه‌یه که نه‌جیب مه‌حفوز له‌کۆمه‌ڵگه‌ی ترادسیۆنی دێنێته ده‌ره‌وه‌و ده‌یکاته به‌رجه‌سته‌کراوێکی ئه‌و وێنه‌یه‌ی که خه‌یاڵی کۆمه‌ڵگه ده‌یکێشێتء لێشی ده‌ترسێت.
هێشتا هێزی نه‌رم له‌ناو شۆڕشه‌کانی دنیای عه‌ره‌بدا ماوه‌و نموونه ئێرانییه‌که نه‌بووه به‌ئایکۆنی سه‌ره‌کی، به‌لام له‌نموونه ئه‌وروپیه‌که‌شه‌وه دووره‌و ده‌رکه‌وتنی ئاماژه سه‌ره‌تاییه‌کان به‌لای هێزی ڕه‌قی ئه‌وه‌ی یه‌که‌مدا ده‌مانبات.
سەرچاوە: کوردستانی نوێ
تعليقات