خالد سلێمان
(... وە لەبەرئەوەی هەموو شایەتەكان لە برا ئێزیدییەكانن نازانین دادگای بەڕێز چۆن سوێندیان پێ داوە چونكە قورئان و كتێبە ئاسمانییەكانی دیكە لە باوەڕ و ئاینی ئەواندا نییە بۆیە لەبەرئەوەی شایەتیدانیان لە ئاستی شایەتی نییە ئەوا ناگونجێ بۆ سەپاندن). ئەم پەرەگرافە بەشێكە لە مورافەعەی یاساییی كۆمپانیایەكی لۆكال لە سلێمانی لەبەرامبەر سكاڵایەكی تری یاسایی لەلایەن كۆمپانیایەكی بیانی بەهۆی پابەندنەبوون بەو كۆنتراكتەی لە نێوان هەردوولادا بووە.
ئەگەر ئەم كێشە یاسایییە كە لە نێوان كۆمپانیایەكی لۆكالی "كوردی" و بیانی "ئەڵمانی"دایە، لە سنووری كار و پارە و كۆنتراكت و قازانج و زیاندا بووایە، وەك هەموو كێشەكانی تری وڵات بەبێدەنگی تێدەپەڕی و گرینگییەكی ئەوتۆی نەدەبوو. بەڵام ئێستا، لەگەڵ ئەوەی میدیا و دەسەڵاتی كوردی لێ نەهاتووەتە دەنگ، مەسەلەكە ئەوەی تێپەڕاندووە كە تەنها وەك گیروگرفتەكانی بزنس تەماشا بكرێت، بەڵكو دەبێت وەك دوو مەترسی بۆ سەر پرۆژەی چاكسازی لە سیستمی "داد"دا لەلایەك و، دژی گرووپە ئیتنی و ئاینی و كولتورییە جیاوازەكانی هەرێمی كورستان لەلایەكی ترەوە لێی بڕوانین.
هەر ئەم دوو مەترسییەش كە پەیوەستن بە سیستمی داد و یەكسانبوونی تاك و گرووپە كۆمەڵایەتییەكان لەبەردەم یاسادا و پاراستنی فرەڕەنگی و فرەدەنگی كولتووری، ئەگەر بەهەند وەرنەگیرێن و نەبنە جەوهەری هەر گفتوگۆیەك دەربارەی چاكسازی و چەمكەكانی كۆمەڵگای مەدەنی، ئەوا خۆمان لەبەردەم جیهانێكی كوردی داخراودا دەبینینەوە. چونكە داماڵین یان هەوڵی داماڵینی هەر كەسێك یان گرووپێكی ئیتنی، كولتووری، كۆمەڵایەتی لە مافەكانی لەژێر ناونیشان و پەردەی ئایندا و بەیاساییكردنی، هیچ شتێكی تر نییە لە گەڕانەوە زیاتر بۆ عەقڵیەتی زۆرینە و داپڵۆسینی كەمایەتییەكان كە كورد بۆ خۆی لە مێژوودا قوربانیی كولتوور و نەزمی لەم جۆرە بووە.
لێرەدا خۆمان لەبەردەم دوو تێبینیی سەرەكیدا دەبینینەوە، یەكەمیان ئەوەیە كە دەقی یاسایی لەگەڵ ئەوەی ئاین یەكێكە لە سەرچاوەكانی، لەسەر مافی كەسەكان دەوەستێت نەك ئاین و بیر و باوەڕ و "ئیعتیقادیان". تەنانەت ئەگەر بگەڕێنەوە سەر دەستووری ئەو وڵاتانەی كە "شەریعە" تیایاندا جێگەی دەستووری مەدەنی دەگرێتەوە، ئەوا شتێك هەیە ناوی مافی "ئەهل الزمە"یە. هەڵبەتە ئەمەشیان شتێكە قبووڵكردنی لەم زەمەنەدا مەحاڵە و بیرخستنەوەی لەم میانەیەدا ئەوە ناگەیەنێت وەك چارەسەر تەماشای بكرێت، بەڵكو تەنها لە سیاقێكی مێژوویدا بیرمان كەوتەوە. خاڵی دووەمیان ئەوەیە كە یەكێك لە پرانسیپە بنەڕەتییەكانی دیموكراسی پاراستنی مافی كەمایەتییەكانە لە هەموو ئاستەكانی ئابوری و كۆمەڵایەتی و سیاسی و تاكەكەسیدا. بەمانایەكی تر، دیموكراسی لە دەرەوەی گرێدانی فرە كولتووری و پاراستنی گرووپە ئیتنی و كۆمەڵایەتییەكان و بەشداری پێكردنیان لە دامەزراوەكانی یاسادانان و بەڕێوەبردن و داددا، لە وێناكردنی كۆمەڵگای "هۆمۆژێن" زیاتر هیچی تر نییە، واتە كۆمەڵگای یەكڕەنگ و یەكدەنگ. ئەمەش هەمان ئەو مۆدێلەیە وا بەعسیزم و نازیزم و ستالینیزم وێنایان دەكرد.
تعليقات