التخطي إلى المحتوى الرئيسي

بێكه‌ڵكه‌...یان یۆنانیه‌ ناخوێنرێته‌وه‌ ‌

خالد سلێمان‌
27/5/2012

له‌ناوه‌نده‌ كولتوریه‌كانی میسری نیوه‌ی دووه‌می سه‌ده‌ی بیسته‌مدا، هه‌ر كتێبێك یان بابه‌تێكی فیكری یان سیاسی یان كولتوری له‌ ئاستی بیری باودا نه‌بوایه‌، ده‌یانوت ئه‌مه‌ بێكه‌ڵكه‌ یان یۆنانیه‌و ناخوێنرێته‌وه‌؛ یانی شتێكه‌ له‌ ده‌ره‌وه‌ی تێگه‌یشتندایه‌. ئه‌وه‌ی لێره‌دا ده‌مه‌وێت باسی بكه‌م په‌یوه‌ندی به‌مه‌ی دووه‌میانه‌وه‌ نیه‌، واته‌ یۆنانی نیه‌و تێگه‌یشتنی زۆر ئاسانه‌، شتێكه‌ په‌یوه‌ندی به‌زمانی كوردییه‌وه‌ هه‌یه‌ له‌ عیراقدا. چیرۆكه‌كه‌ش به‌م شێوه‌یه‌و له‌وانه‌یه‌ بچێته‌ ڕیزی بێكه‌ڵكییه‌وه‌، به‌ڵام نه‌ك به‌لای عه‌ره‌بی عیراقییه‌وه‌ به‌ڵكو به‌لای كورد خۆیه‌وه‌.. 

پێش چه‌ند ڕۆژێك چومه‌ سه‌ر سایتی (مه‌وتنی) كه‌ پێش چه‌ند ساڵێك له‌لایه‌ن سوپای ئه‌مریكییه‌وه‌ وه‌ك سایتێكی زانیاری و كۆمه‌ڵایه‌تی ئاراسته‌كراو بۆ توێژی گه‌نجانی عیراق دامه‌زرا. له‌سه‌ره‌تای ده‌ستپێكی پرۆژه‌كه‌وه‌ زمانی سه‌ره‌كی سایته‌كه‌ هه‌ردوو زمانی عه‌ره‌بی و كوردی بون، دوای ئه‌وه‌ش زمانی فارسی و ئینگلیزی بۆ زیادكرا. ئه‌وه‌ی بۆم ده‌ركه‌وت سایته‌كه‌ی سوپای ئه‌مریكی بۆ گه‌نجه‌كانی وڵات، زمانی كوردی لابردوه‌و ته‌نها زمانی ئینگلیزی و فارسی له‌گه‌ڵ عه‌ره‌بیه‌كه‌دا هێشتوه‌ته‌وه‌؛ یانی زمانی كوردی بێكه‌ڵكه‌!!
له‌وانه‌یه‌ گله‌یمان نه‌ له‌ سوپای ئه‌مریكی و نه‌ له‌برا “عه‌ره‌به‌كانمان” هه‌بێت، چونكه‌ دوور نیه‌ وه‌ك زمانی یۆنانی ته‌ماشای زمانی كوردی بكه‌ن و به‌لایانه‌وه‌ نه‌خوێنرێته‌وه‌.
ئه‌وه‌ی سه‌یره‌و جێگای سه‌رسوڕمان و له‌سه‌ر ڕاوه‌ستانه‌ پێگه‌ی زمانی كوردیه‌ لای حكومه‌تی عیراقی (ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران به‌تایبه‌تی) و وزاره‌ته‌كانی حكومه‌ت و له‌ناویاندا 
ئه‌و وزاره‌تانه‌ی كه‌ كورد به‌ڕێوه‌ی ده‌به‌ن تا ئێستا جگه‌ له‌ سایتی سه‌رۆكایه‌تی كۆمارو سایتی په‌رله‌مانی عیراق، هیچ دامه‌زراوه‌یه‌كی سیاسی تر له‌ عیراقدا زمانی كوردی به‌كار ناهێنێت، له‌ كاتێكدا له‌ ده‌ستوری فێدێراڵدا كوردیی، زمانی ڕه‌سمی ده‌وڵه‌ته‌و ده‌بێت له‌ هه‌مو ئاسته‌كاندا مامه‌ڵه‌ی پێبكرێت و بكرێته‌ ئامرازی په‌یوه‌ندی ڕه‌سمی “عیراقی نوێ” وه‌ك ناوی لێده‌نریت. به‌ڵام جگه‌ له‌و دوو سایته‌ ته‌نانه‌ت سایتی ڕه‌سمی حكومه‌تی عیراق ته‌نها به‌عه‌ره‌بییه‌و به‌شی كوردی تێدانیه‌، به‌مه‌رجێك له‌ ڕۆژی پێكهێنانی حكومه‌تی عیراقییه‌وه‌ تا ئه‌م چركه‌یه‌ جێگری سه‌رۆكی حكومه‌ت كورده‌. یه‌كێكیش له‌و وزاره‌تانه‌ی كه‌به‌گرنگترینیان داده‌نرێت و ڕۆژانه‌ هه‌زاران كه‌س له‌ناوه‌وه‌و ده‌ره‌وه‌ی وڵات سه‌ردانی ده‌كه‌ن و كاریان پێده‌بێت، سایتی وزاره‌تی ده‌ره‌وه‌یه‌ كه‌ وه‌زیره‌كه‌ی كورده‌و چه‌ند ساڵێكه‌ له‌و پۆسته‌دایه‌. سایتی وزاره‌تی ده‌ره‌وه‌ ته‌نها به‌عه‌ره‌بی و ئینگلیزیه‌و كورد تیایدا بێبه‌شه‌. گوایه‌ بڵێی جه‌نابی وه‌زیری ده‌ره‌وه‌و وه‌زیره‌كانی تری كورد له‌ ناو حكومه‌تی عیراقدا، وا بزانن كه‌ كورد پێویستی به‌زمانه‌كه‌ی خۆی نه‌بێت و به‌بێكه‌ڵكی بزانێت، یان به‌یۆنانی بزانێت و لێی تێنه‌گات.

سەرچاوە:  

تعليقات

المشاركات الشائعة من هذه المدونة

La double horreur des «crimes d'honneur»

Denis Blondin, Anthropologue (Le Devoir) Bien que les faits soient loin d'avoir été établis avec précision, rien n'empêchera les citoyens québécois de toutes origines de réagir au drame survenu au sein de la famille Shafia: quatre morts et trois accusés d'une même famille. Les points de vue énoncés jusqu'ici me semblent manifester une constante, soit l'expression de sentiments d'horreur devant ce qui nous menace, que nous ne comprenons pas et qui nous fait d'autant plus peur.

ناسنامەو نەتەوە لەعیراقدا ‌

خالد سلێمان‌ 21/5/2015 ئەو ڕستەو بیرۆکە ڕۆمانسیانەی بۆ ماوەی ٨٠ ساڵ باسیان لە عیراقێکی یەکگرتوو، گەلێکی هاوچارەنوس و لێبوردەو خەمخۆری وڵات دەکرد لەبەرامبەر نامەیەکدا کە شا فەیسەڵ ساڵی ١٩٣٣ دەینوسێت، نەک بەتەنها لاوازن، بەڵکو مایەپوچن و مێژووی ناسنامەو نەتەوە لە وڵاتەکەدا وەک پانتاییەک بۆ توندوتیژی و هەژمونخوازیی مەزهەبی پیشان دەدەن. ئەگەر لەو نامەیەوە دەست پێبکەین و بیکەینە کلیلی قسەکردن لەسەر کتێبی (ناسنامەو نەتەوە لە عیراقدا) لە نوسینی ئەکادیمی و توێژەری کورد شێرکۆ کرمانج، ئەوا لە بەشی دووەمی نامەکەوە دەچینە ناو خوێندنەوەو ڕاوەستان لەسەر کتێبەکە کە دەکرێت بەیەکێک سەرچاوە گرنگەکانی مێژووی سیاسی و کۆمەڵایەتی عیراق دابنرێت. بەشی یەکەمی نامەکە دەڵێت، “ کۆمەڵە خەڵکێکی داماڵراو لە هەر بیرۆکەیەکی نیشتمانی تێر بەترادیسیۆن کە کۆکەرەوەیەک لەگەڵ پوچگەرایی ئاینیدا کۆیان ناکاتەوە، گوێگری خراپەکارین، مەیلداری فەوزان، بەردەوام ئامادەن بەسەر حکومەتێکدا بێت راپەڕن”.  ژمارەیەکی زۆر لە نوسەران و مێژوونوسان لە عیراق و دەرەوەیدا لەسەر ئەم بڕگەیە ڕاوەستاون و قسەیان لەسەر کردوە، بەڵام کەم کەس لەسەر بەش

کۆڵۆنیکەرانی کوردستان، ئەگەر ژێردەستەی کۆڵۆنیالیزم خۆی نەبوبن، ئەوا لە ڕەحمی چەتەگەرێتی هاتونەتە دەرەوە

خالد سلێمان من کوردێکی کۆڵۆنیکراوی ناڕازیم، مەرجەکانی کۆڵۆنیکەرانی کوردستانم قبوڵ نەکردوە، بەڵام نوخبەیەکی سیاسی نوێنەرایەتی خودی کۆڵۆنیکەران دەکات، سوپایەک لە نوسەرو قسەکەرو ڕۆژنامەنوس و توێژەرو ئەکادیمی بۆ لێدانی کۆڵۆنیکراوی ناڕازی لە دۆخی وڵاتێکی کۆڵۆنیکراو دروست کردوە . من بە شورەیی دەزانم خەڵکانێک هەبن دژی خوێندن بە زمانی کوردی خۆپیشنادان بکەن، چونکە ئەمە مانتاڵێتی کۆڵۆنیکەر بەرجەستە دەکات، بەڵام، پێگەکانی کۆڵۆنیالیستی ناوخۆیی " زاڵم " ، یان با بڵێین نوێنەرەکانی کۆڵۆنیالیزم لە کوردستاندا، رەنگی وێنەکانی خۆیان کە پیاوە بێگانەکان دروستیان کردوە، تۆختر دەکەنەوە . کۆڵۆنیکەرانی کوردستان لەو بەشانەی لە ژێر دەستی خۆیاندایە، خەڵک دەکوژن و تەنها بە گومان کردنێک کوردی کۆڵۆنیکراو تا بەردەم پەتی سێدارەش دەبەن، کەچی لە بەشەکانی تر دەرەوەی هەژمون و دەسەڵاتی خۆیاندا، لەو شوێنانەی، کۆڵۆنیالیستێکی تر، داگیرکەرێکی تر، ئەفسەرێکی تر خەریکی داماڵینی مرۆڤی کوردە