خالد سلێمان
زیاتر لە حاڵەتێک ئەو بڕوایەمان لا دورست دەکات "ئیخوان موسلمین" کە خەمی سەرەکییان ئەوەبو ناوی بەهاری عەرەبی بگۆڕن بۆ بەهاری ئیسلامی‘ لەبری چونە پێشەوە‘ هەنگاوێک گەڕانە دواوە. ئەو ئاماژانەی ئەم بڕوایە پتەو دەکەن دابەش دەبنە سەر هەردو ئاستە ناوخۆی و دەرەکییەکەی میسرداو‘ هەموشیان پەیوەست نین بە ئایدیۆلۆژیاو ئاینەوە ئەوەندەی پەیوەندییان بە ئاستە کۆمەڵایەتی و ئابوری و‘ لە زۆر کات و شوێنیشدا‘ بە سیاسەتی ئەمری واقیعی "ئیخوان" خۆیانەوە هەیە کە بڕوایان پێیەتی و پیادەی دەکەن.
یەکێک لەو ئاماژانەی پاشەکشەی ئیخوان لە میسردا دەردەخات ئەوەیە لە هەڵبژاردنەکانی سەرۆکایەتی وڵاتەکەدا بەگوێرەی قەبارەیان لە پەرلەمانی هەڵوەشاوەدا‘ دەنگێکی ئەوتۆیان نەهێناو جیاوازییەکی ئەوتۆیان لە بەدەستهێنانی دەنگەکان لەگەڵ ئەحمەد شەفیق کە بەپاشماوەی ڕژێمە کۆنەکە ناوزەند کرا‘ تۆمار نەکرد. هەر لەم میانەشدا جێگای خۆیەتی ئاماژە بۆ ئەوە بکرێت کە ڕێژەی بەشداربوانی هەڵبژاردنەکە ٤٨٪ بو‘ بۆیە دوور نەبو ڕێژەکە لەوە زیاتر بوایە سەرۆکایەتیان بەدەست نەهێنایە.
یانی لە چرکەی کەوتنی ڕژێمەکەی حوسنی موبارەک تا ئەمڕۆ‘ ئیخوان لەبری چونە پێشەوە هاتونەتە دواوەو قۆناغی گواستنەوەی کۆمەڵگای میسری بۆ ئەوان وەک تەڵەیەک وابو نەک "کێک"ـێکی پڕ لە کرێم.
ئاماژەی دوەم‘ ئەو ناڕەزایە گەورەیەیە کە جادەی میسری گرتوەتەوە‘ بەتایبەتیش مەسەلەی نەبونی ئاسایش و فەوزایەکی گشتی کە تیایدا ڕەفتاری تاک و گروپەکان جێگای یاسای گرتوەتەوە. ئەوەی گوێ لە چاودێران و ڕۆژنامەنوسان و هاووڵاتیانی میسر بگرێت‘ لەوە باش تێدەگات کە خەمی هاووڵاتیان دابینکردنی خزمەتگوزاری و ئاسایش و ئامادەیی یاساییە لە ژیانی ڕۆژانەدا نەک ئایدیۆلۆژیاو دروشمی شەعبەوی.
ئەوەی ئەم ناڕەزایەش تۆختر دەکاتەوەو دەبێتە ئاماژەی سێیەم لە پاشەکشەی ئیخواندا‘ هەڵوەشاندنەوەی بڕیاری (350)ی دادگای دەستوریی میسر بو کە لەناوەڕاستی مانگی حوزەیرانی ڕابوردودا (2012) دەریکردو پەرلەمانی پێهەڵوەشاندەوە. ئەمەش بەیەکەم هەنگاوی سەرۆک کۆمار محەمەد مورسی دادەنرێت لە پشتگوێ خستنی دەستوری وڵاتەکەدا کە لە ڕۆژی سوێندخواردنی سەرۆکایەتیدا پەیمانیدا پارێزەری ئەو دەستورە بێت. بڕیاری ژمارە (11)ی ساڵی 2012 کە مورسی دەریکردو بڕێارەکەی دادگای دەستوری پێهەڵوەشاندەوە‘ یەکێک لەو تەڵە گەورانەی سەرۆکی نوێی میسری تێکەوت‘ چونکە بەپێی زۆربەی چاودێرانی سیاسی لە میسرو دەرەوەیدا‘ ئەگەر دامەزراوەی سوپاش لەپشت دەرکردنی بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانەوە بێت‘ ئەوا لە واقیعداو بەپێی ئەو پرۆسە یاساییەی بڕیارەکەی پێدەرکراوە‘ دامەزراوەکە تەنها ڕۆڵی جێبەجێکاری بینیوەو گەروەترین دامەزراوەی یاسایی لێی بەرپرسە‘ ئەویش دادگای دەستوورییە کە کۆدەنگیەکی نیشتیمانی میسری لەپشتەوەیە.
لێرەدا سوپا محەمەد مورسی ڕوبەڕوی ئەو دامەزراوە یاساییە کردەوەو شەڕەکەی لە گۆڕەپانی خۆی کردەوە دەرەوەو "ئیخوان"یش لە بری چونە پێشەوەو گەڕاندنەوەی پەرلەمان بۆ کارەکانی خۆی‘ کەوتنە حاڵەتی پارێزگاریکردن لە خۆیان‘ چونکە سوپا هەمو قسەو بڕیارەکانی بۆ دادگای دەستووریی بەجێهێشتوە‘ ئەمە جگەلەوەی ناوەندی یاسایی و میدیاو ڕۆشنبیران و کۆمەڵگای مەدەنیش هاتونەتە پاڵ بەرەی داگای دەستووریی.
دەکرێ بڵێن ئەم بڕیاری سەرۆکایەتییە لە هەڵوەشاندنەوەی بڕیاری داگای دەستوورییدا‘ دووەم درۆی سەرکردەکانی ئیخوان موسلمینە لە پرۆسەی سیاسی (پۆست-موبارەک) لە میسردا‘ یەکەمیان ئەوەبو لە سەرەتادا وتیان کاندیدیان بۆ هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی نابێت و خەڵکیان لەوە دڵنیا کردەوە کە نایانەوێت پاوانخوازی دەسەڵات بن‘ بەڵام هێشتا دەنگدانەوەی ئەو دڵنیاکردنەوە لە گوێی خەڵکدا مابو‘ بڕیاریاندا بچنە ناو هەڵبژاردنی سەرۆکایەتیەوە. ئەوەی دووەمیان سوێندەکەی سەرۆک بو بۆ پارێزگاریکردن لە دەستووری وڵات‘ بەڵام هەفتەیەک بەسەر "قەسەم"ەکەدا نەچو‘ مورسی بڕێارێکی دادگای دەستووریی هەڵوەشاندەوە.
ئەوەی ئاماژەی چوارەمە لە سیاقی ئەم (هەڵهاتنە بۆ پێشەوە)‘ خۆدزینەوەی ئیخوانە لە بوارێکی ئابوری نالەبار لە وڵاتەکەداو نەبونی هیچ پلانێکی حوکمڕانی بۆ گەڕاندنەوەی ڕۆڵی دەوڵەت لە ئیدارەدانی کۆمەڵگاو ژیانی ئابوریدا. لەم سیاقەدا ئیخوان ئەوەندەی گوتارێکی میللیگەرایی (شەعبەوی) پیادە دەکەن و دەیانەوێت ناسنامەی خۆیان بە "مەیدانی تەحریر"ەوە بلکێنن‘ ئاوڕیان لە مەسەلە ژیارییەکان نەداوەتەوە. بەڵام ئایا مەیدانی تەحریر دەبێتە جێگای دەسەڵاتداریی و "برایان وەک شۆڕشگێر دەهێڵێتەوە‘ لە کاتێکدا هەموو دەسەڵاتەکانیان بەدەستەوەیە؟
سەرچاوە:
تعليقات