التخطي إلى المحتوى الرئيسي

سیجال ده‌رباره‌ی یه‌كێتی (لیستی سەربەخۆو هاوپەیمانێتی ‌)

خالد سلێمان
سیجال و قسه‌كردن له‌سه‌ر یه‌كێتی، له‌م رۆژانه‌دا، ته‌نها ئۆرگان و ده‌زگاكانی راگه‌یاندنی ‏یه‌كێتی نه‌گرتووه‌ته‌وه‌، له‌ناو حزبه‌كانی تری كوردستان و میدیا ئه‌هلییه‌كانیشدا ‏قسه‌وباسێكی زۆر ده‌رباره‌ی یه‌كێتی، به‌تایبه‌تیش له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتووی ‏كوردستاندا ده‌كرێت.‏
به‌شی زۆری قسه‌كانیش له‌سه‌ر ئه‌وه‌یه‌، ئایا ئه‌م حزبه‌ به‌لیستێكی سه‌ربه‌خۆ ده‌چێته‌ ‏هه‌ڵبژاردنی داهاتووه‌وه‌ یان په‌یوه‌ست ده‌بێت به‌لیستی كوردستانییه‌وه‌؟ هه‌ڵبه‌ته‌ هه‌ر ‏له‌م چوارچێوه‌یه‌دا باسێكی زۆر له‌سه‌ر هاوپه‌یمانێتی ستراتیژی نێوان یه‌كێتیی ‏نیشتمانیی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان ده‌كرێت.‏
تا ئه‌م چركه‌ساته‌ش یه‌كێتییه‌كان خۆشیان هه‌مان پرسیار ده‌كه‌ن و له‌دانیشتنه‌ گشتی و ‏تایبه‌تییه‌كاندا، میزاجی گشتی حزبه‌ زیاتر ده‌رده‌كه‌وێت وه‌ك له‌كۆبوونه‌وه‌و لێدوانه‌ ‏ره‌سمییه‌كاندا، به‌ڵام هێشتا سیجاله‌كه‌ نه‌هاتووه‌ته‌ ناو میدیاو كه‌ناڵه‌كانی راگه‌یاندنی ‏سه‌ر به‌یه‌كێتی خۆیه‌وه‌، ژماره‌یه‌ك له‌كادیره‌كانی حزبه‌كه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی ئۆرگانه‌كانی ‏خۆیاندا رای خۆیان ده‌رباره‌ی ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌ ده‌رده‌بڕن و به‌شێوه‌یه‌كی گشتی میزاجی ‏سیاسییان به‌ره‌و ئه‌و ئاڕاسته‌یه‌ ده‌ڕوات كه‌ ده‌بێت یه‌كێتی به‌لیستێكی سه‌ربه‌خۆ ‏به‌شداری هه‌ڵبژاردنه‌كان بكات.‏

له‌م نووسینه‌دا هه‌وڵ ده‌ده‌م، به‌بێ راوه‌ستان له‌سه‌ر قسه‌ی گشتی و هه‌ڵوێستی ‏پێشوه‌خته‌كان، له‌سه‌ر دوو خاڵ قسه‌ بكه‌م، یه‌كه‌میان به‌شداریكردنی یه‌كێتییه‌ ‏له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتوودا به‌لیستێكی سه‌ربه‌خۆ، دووه‌میان به‌ستنه‌وه‌ی هه‌مان ‏به‌شدرایكردنه‌ به‌هاوپه‌یمانێتی ستراتیژی نێوان یه‌كێتی و پارتی.‏
ئه‌گه‌ر له‌م خاڵه‌ی دووه‌مه‌وه‌ ده‌ستپێبكه‌ین، كاتی ئه‌وه‌ هاتووه‌، هاوپه‌یمانێتی ستراتیژی ‏نێوان هه‌ردوو حزبه‌كه‌ نه‌به‌سترێته‌ هه‌موو چالاكییه‌كی سیاسییه‌وه‌و نه‌كرێته‌ كۆت و ‏به‌ند بۆ هه‌رلایه‌ك، به‌ڵكو وه‌ك چوارچێوه‌یه‌كی سیاسی بێت بۆ دنیابینی و داهاتووی ‏كوردستان له‌ڕووی ئابووری و كۆمه‌ڵایه‌تی و ئامانجه‌ نه‌ته‌وایه‌تییه‌كانه‌وه‌، هه‌روه‌ها ‏په‌یوه‌ندییه‌كانی هه‌رێم به‌وڵاتانی دراوسێ و جیهانه‌وه‌، به‌تایبه‌تی له‌م قۆناغه‌دا كه‌ ‏سه‌رچاوه‌ی وزه‌ له‌كوردستاندا خاڵێكی به‌هێزه‌ بۆ به‌ره‌وپێشه‌وه‌بردنی كێشه‌ی كورد ‏له‌ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا، هه‌ڵبه‌ته‌ ئه‌م هاوپه‌یمانێتییه‌ش به‌م شێوه‌یه‌ به‌ته‌نها په‌یوه‌ندی ‏به‌هه‌ردوو حزبه‌كه‌وه‌ نابێت، به‌قه‌ده‌ر ئه‌وه‌ی پرۆژه‌یه‌ك ده‌بێت بۆ دیدێكی كوردستانی و ‏حزبه‌كانی تریش تیایدا به‌شدار ده‌بن.‏
به‌پێچه‌وانه‌ی ئه‌مه‌وه‌، ئه‌گه‌ر ئه‌م هاوپه‌یمانێتییه‌ ته‌نها گرێ بدرێته‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌و ‏له‌چوارچێوه‌ی حوكمدا كۆبكرێته‌وه‌، ئه‌وا به‌ره‌و لاوازی و له‌كۆتایدا، به‌ره‌و نه‌مانی ‏ده‌بات.‏
هه‌ر لێره‌وه‌، به‌شداریكردنی یه‌كێتی له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتووی هه‌رێمی كوردستاندا، ‏ده‌كرێت بخرێته‌ خانه‌ی ئه‌وه‌ی كه‌ ئه‌م حزبه‌، دوای ئه‌وه‌ی ساڵی 2009، به‌شێكی ‏سه‌ركردایه‌تی و جه‌ماوه‌ره‌كه‌ی لێی جیابووه‌وه‌، جارێكی تر پێگه‌ی سیاسی خۆی ‏له‌كوردستاندا هه‌ڵ بسه‌نگێنێته‌وه‌، به‌رده‌وام خوێندنه‌وه‌و هه‌ڵسه‌نگاندنه‌وه‌ی پێگه‌ی ‏سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تی هه‌ر حزبێكیش، به‌پله‌ی یه‌كه‌م هه‌ڵبژاردنه‌، بۆیه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی ‏یه‌كێتیدایه‌ له‌م قۆناغه‌دا به‌لیستێكی سه‌ربه‌خۆ بچێته‌ ناو هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌و رێگه‌و ‏پێگه‌ی خۆی له‌كوردستاندا به‌پێی هه‌لومه‌رجی ئێستای كۆمه‌ڵگه‌ی هه‌رێم و ‏گۆڕانكارییه‌كانی ناوچه‌ی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و به‌تایبه‌تیش ئه‌و گۆڕانكارییانه‌ی ‏كێشه‌ی كورد له‌كوردستانی باكوورو رۆژئاوا به‌خۆوه‌ی ده‌بینێت، ره‌سم بكاته‌وه‌.‏
ئێستا كاتی ئه‌وه‌ هاتووه‌، بیركردنه‌وه‌ له‌هاوپه‌یمانێتی و حوكمڕانی بخرێته‌ دوای ‏هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌، واته‌ ئه‌گه‌ر حزبێك به‌ته‌نها نه‌یتوانی حكومه‌تی زۆرینه‌ پێك بهێنێ، ‏ئه‌و كاته‌ هاوپه‌یمانێتی نوێ بۆ پێكهێنانی حكومه‌ت دێته‌كایه‌وه‌، به‌ڵام ئه‌مه‌ له‌هیچ ‏كاتێكدا ئه‌وه‌ ناگه‌یه‌نێت كه‌ ستراتیژی هاوپه‌یمانێتی له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ چاره‌نووسسازه‌كان ‏باخچه‌ی پشته‌وه‌ی دنیابینی و دیده‌ سیاسییه‌كان نەبن بۆ هه‌موو پێكهاته‌و ئاڕاسته‌ ‏ئایدیۆلۆژییه‌كانی كوردستان.‏
به‌كورتییه‌كه‌ی، له‌به‌رژه‌وه‌ندی یه‌كێتیدایه‌، له‌م قۆناغه‌دا بیر له‌وه‌ بكاته‌وه‌ به‌قه‌واره‌ی ‏خۆی و خوێندنه‌وه‌ی خۆیه‌وه‌ بچێته‌ ناو هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتووی هه‌رێمی كوردستان و ‏ته‌نانه‌ت بیر له‌وه‌ش بكاته‌وه‌ له‌گه‌ڵ هه‌موو ئه‌و ئه‌گه‌رو مه‌رجانه‌ی كه‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان ‏ده‌یهێننه‌ كایه‌وه‌ خۆی بگونجێنێت و خوێندنه‌وه‌ی واقیعیانه‌یان بۆ بكات، ئه‌گه‌ر ‏له‌ده‌ره‌وه‌ی ده‌سه‌ڵاتیش بێت.‏

تعليقات

المشاركات الشائعة من هذه المدونة

La double horreur des «crimes d'honneur»

Denis Blondin, Anthropologue (Le Devoir) Bien que les faits soient loin d'avoir été établis avec précision, rien n'empêchera les citoyens québécois de toutes origines de réagir au drame survenu au sein de la famille Shafia: quatre morts et trois accusés d'une même famille. Les points de vue énoncés jusqu'ici me semblent manifester une constante, soit l'expression de sentiments d'horreur devant ce qui nous menace, que nous ne comprenons pas et qui nous fait d'autant plus peur.

ناسنامەو نەتەوە لەعیراقدا ‌

خالد سلێمان‌ 21/5/2015 ئەو ڕستەو بیرۆکە ڕۆمانسیانەی بۆ ماوەی ٨٠ ساڵ باسیان لە عیراقێکی یەکگرتوو، گەلێکی هاوچارەنوس و لێبوردەو خەمخۆری وڵات دەکرد لەبەرامبەر نامەیەکدا کە شا فەیسەڵ ساڵی ١٩٣٣ دەینوسێت، نەک بەتەنها لاوازن، بەڵکو مایەپوچن و مێژووی ناسنامەو نەتەوە لە وڵاتەکەدا وەک پانتاییەک بۆ توندوتیژی و هەژمونخوازیی مەزهەبی پیشان دەدەن. ئەگەر لەو نامەیەوە دەست پێبکەین و بیکەینە کلیلی قسەکردن لەسەر کتێبی (ناسنامەو نەتەوە لە عیراقدا) لە نوسینی ئەکادیمی و توێژەری کورد شێرکۆ کرمانج، ئەوا لە بەشی دووەمی نامەکەوە دەچینە ناو خوێندنەوەو ڕاوەستان لەسەر کتێبەکە کە دەکرێت بەیەکێک سەرچاوە گرنگەکانی مێژووی سیاسی و کۆمەڵایەتی عیراق دابنرێت. بەشی یەکەمی نامەکە دەڵێت، “ کۆمەڵە خەڵکێکی داماڵراو لە هەر بیرۆکەیەکی نیشتمانی تێر بەترادیسیۆن کە کۆکەرەوەیەک لەگەڵ پوچگەرایی ئاینیدا کۆیان ناکاتەوە، گوێگری خراپەکارین، مەیلداری فەوزان، بەردەوام ئامادەن بەسەر حکومەتێکدا بێت راپەڕن”.  ژمارەیەکی زۆر لە نوسەران و مێژوونوسان لە عیراق و دەرەوەیدا لەسەر ئەم بڕگەیە ڕاوەستاون و قسەیان لەسەر کردوە، بەڵام کەم کەس لەسەر بەش

کۆڵۆنیکەرانی کوردستان، ئەگەر ژێردەستەی کۆڵۆنیالیزم خۆی نەبوبن، ئەوا لە ڕەحمی چەتەگەرێتی هاتونەتە دەرەوە

خالد سلێمان من کوردێکی کۆڵۆنیکراوی ناڕازیم، مەرجەکانی کۆڵۆنیکەرانی کوردستانم قبوڵ نەکردوە، بەڵام نوخبەیەکی سیاسی نوێنەرایەتی خودی کۆڵۆنیکەران دەکات، سوپایەک لە نوسەرو قسەکەرو ڕۆژنامەنوس و توێژەرو ئەکادیمی بۆ لێدانی کۆڵۆنیکراوی ناڕازی لە دۆخی وڵاتێکی کۆڵۆنیکراو دروست کردوە . من بە شورەیی دەزانم خەڵکانێک هەبن دژی خوێندن بە زمانی کوردی خۆپیشنادان بکەن، چونکە ئەمە مانتاڵێتی کۆڵۆنیکەر بەرجەستە دەکات، بەڵام، پێگەکانی کۆڵۆنیالیستی ناوخۆیی " زاڵم " ، یان با بڵێین نوێنەرەکانی کۆڵۆنیالیزم لە کوردستاندا، رەنگی وێنەکانی خۆیان کە پیاوە بێگانەکان دروستیان کردوە، تۆختر دەکەنەوە . کۆڵۆنیکەرانی کوردستان لەو بەشانەی لە ژێر دەستی خۆیاندایە، خەڵک دەکوژن و تەنها بە گومان کردنێک کوردی کۆڵۆنیکراو تا بەردەم پەتی سێدارەش دەبەن، کەچی لە بەشەکانی تر دەرەوەی هەژمون و دەسەڵاتی خۆیاندا، لەو شوێنانەی، کۆڵۆنیالیستێکی تر، داگیرکەرێکی تر، ئەفسەرێکی تر خەریکی داماڵینی مرۆڤی کوردە