التخطي إلى المحتوى الرئيسي

سیجال ده‌رباره‌ی یه‌كێتی (لیستی سەربەخۆو هاوپەیمانێتی ‌)

خالد سلێمان
سیجال و قسه‌كردن له‌سه‌ر یه‌كێتی، له‌م رۆژانه‌دا، ته‌نها ئۆرگان و ده‌زگاكانی راگه‌یاندنی ‏یه‌كێتی نه‌گرتووه‌ته‌وه‌، له‌ناو حزبه‌كانی تری كوردستان و میدیا ئه‌هلییه‌كانیشدا ‏قسه‌وباسێكی زۆر ده‌رباره‌ی یه‌كێتی، به‌تایبه‌تیش له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتووی ‏كوردستاندا ده‌كرێت.‏
به‌شی زۆری قسه‌كانیش له‌سه‌ر ئه‌وه‌یه‌، ئایا ئه‌م حزبه‌ به‌لیستێكی سه‌ربه‌خۆ ده‌چێته‌ ‏هه‌ڵبژاردنی داهاتووه‌وه‌ یان په‌یوه‌ست ده‌بێت به‌لیستی كوردستانییه‌وه‌؟ هه‌ڵبه‌ته‌ هه‌ر ‏له‌م چوارچێوه‌یه‌دا باسێكی زۆر له‌سه‌ر هاوپه‌یمانێتی ستراتیژی نێوان یه‌كێتیی ‏نیشتمانیی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان ده‌كرێت.‏
تا ئه‌م چركه‌ساته‌ش یه‌كێتییه‌كان خۆشیان هه‌مان پرسیار ده‌كه‌ن و له‌دانیشتنه‌ گشتی و ‏تایبه‌تییه‌كاندا، میزاجی گشتی حزبه‌ زیاتر ده‌رده‌كه‌وێت وه‌ك له‌كۆبوونه‌وه‌و لێدوانه‌ ‏ره‌سمییه‌كاندا، به‌ڵام هێشتا سیجاله‌كه‌ نه‌هاتووه‌ته‌ ناو میدیاو كه‌ناڵه‌كانی راگه‌یاندنی ‏سه‌ر به‌یه‌كێتی خۆیه‌وه‌، ژماره‌یه‌ك له‌كادیره‌كانی حزبه‌كه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی ئۆرگانه‌كانی ‏خۆیاندا رای خۆیان ده‌رباره‌ی ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌ ده‌رده‌بڕن و به‌شێوه‌یه‌كی گشتی میزاجی ‏سیاسییان به‌ره‌و ئه‌و ئاڕاسته‌یه‌ ده‌ڕوات كه‌ ده‌بێت یه‌كێتی به‌لیستێكی سه‌ربه‌خۆ ‏به‌شداری هه‌ڵبژاردنه‌كان بكات.‏

له‌م نووسینه‌دا هه‌وڵ ده‌ده‌م، به‌بێ راوه‌ستان له‌سه‌ر قسه‌ی گشتی و هه‌ڵوێستی ‏پێشوه‌خته‌كان، له‌سه‌ر دوو خاڵ قسه‌ بكه‌م، یه‌كه‌میان به‌شداریكردنی یه‌كێتییه‌ ‏له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتوودا به‌لیستێكی سه‌ربه‌خۆ، دووه‌میان به‌ستنه‌وه‌ی هه‌مان ‏به‌شدرایكردنه‌ به‌هاوپه‌یمانێتی ستراتیژی نێوان یه‌كێتی و پارتی.‏
ئه‌گه‌ر له‌م خاڵه‌ی دووه‌مه‌وه‌ ده‌ستپێبكه‌ین، كاتی ئه‌وه‌ هاتووه‌، هاوپه‌یمانێتی ستراتیژی ‏نێوان هه‌ردوو حزبه‌كه‌ نه‌به‌سترێته‌ هه‌موو چالاكییه‌كی سیاسییه‌وه‌و نه‌كرێته‌ كۆت و ‏به‌ند بۆ هه‌رلایه‌ك، به‌ڵكو وه‌ك چوارچێوه‌یه‌كی سیاسی بێت بۆ دنیابینی و داهاتووی ‏كوردستان له‌ڕووی ئابووری و كۆمه‌ڵایه‌تی و ئامانجه‌ نه‌ته‌وایه‌تییه‌كانه‌وه‌، هه‌روه‌ها ‏په‌یوه‌ندییه‌كانی هه‌رێم به‌وڵاتانی دراوسێ و جیهانه‌وه‌، به‌تایبه‌تی له‌م قۆناغه‌دا كه‌ ‏سه‌رچاوه‌ی وزه‌ له‌كوردستاندا خاڵێكی به‌هێزه‌ بۆ به‌ره‌وپێشه‌وه‌بردنی كێشه‌ی كورد ‏له‌ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا، هه‌ڵبه‌ته‌ ئه‌م هاوپه‌یمانێتییه‌ش به‌م شێوه‌یه‌ به‌ته‌نها په‌یوه‌ندی ‏به‌هه‌ردوو حزبه‌كه‌وه‌ نابێت، به‌قه‌ده‌ر ئه‌وه‌ی پرۆژه‌یه‌ك ده‌بێت بۆ دیدێكی كوردستانی و ‏حزبه‌كانی تریش تیایدا به‌شدار ده‌بن.‏
به‌پێچه‌وانه‌ی ئه‌مه‌وه‌، ئه‌گه‌ر ئه‌م هاوپه‌یمانێتییه‌ ته‌نها گرێ بدرێته‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌و ‏له‌چوارچێوه‌ی حوكمدا كۆبكرێته‌وه‌، ئه‌وا به‌ره‌و لاوازی و له‌كۆتایدا، به‌ره‌و نه‌مانی ‏ده‌بات.‏
هه‌ر لێره‌وه‌، به‌شداریكردنی یه‌كێتی له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتووی هه‌رێمی كوردستاندا، ‏ده‌كرێت بخرێته‌ خانه‌ی ئه‌وه‌ی كه‌ ئه‌م حزبه‌، دوای ئه‌وه‌ی ساڵی 2009، به‌شێكی ‏سه‌ركردایه‌تی و جه‌ماوه‌ره‌كه‌ی لێی جیابووه‌وه‌، جارێكی تر پێگه‌ی سیاسی خۆی ‏له‌كوردستاندا هه‌ڵ بسه‌نگێنێته‌وه‌، به‌رده‌وام خوێندنه‌وه‌و هه‌ڵسه‌نگاندنه‌وه‌ی پێگه‌ی ‏سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تی هه‌ر حزبێكیش، به‌پله‌ی یه‌كه‌م هه‌ڵبژاردنه‌، بۆیه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی ‏یه‌كێتیدایه‌ له‌م قۆناغه‌دا به‌لیستێكی سه‌ربه‌خۆ بچێته‌ ناو هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌و رێگه‌و ‏پێگه‌ی خۆی له‌كوردستاندا به‌پێی هه‌لومه‌رجی ئێستای كۆمه‌ڵگه‌ی هه‌رێم و ‏گۆڕانكارییه‌كانی ناوچه‌ی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و به‌تایبه‌تیش ئه‌و گۆڕانكارییانه‌ی ‏كێشه‌ی كورد له‌كوردستانی باكوورو رۆژئاوا به‌خۆوه‌ی ده‌بینێت، ره‌سم بكاته‌وه‌.‏
ئێستا كاتی ئه‌وه‌ هاتووه‌، بیركردنه‌وه‌ له‌هاوپه‌یمانێتی و حوكمڕانی بخرێته‌ دوای ‏هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌، واته‌ ئه‌گه‌ر حزبێك به‌ته‌نها نه‌یتوانی حكومه‌تی زۆرینه‌ پێك بهێنێ، ‏ئه‌و كاته‌ هاوپه‌یمانێتی نوێ بۆ پێكهێنانی حكومه‌ت دێته‌كایه‌وه‌، به‌ڵام ئه‌مه‌ له‌هیچ ‏كاتێكدا ئه‌وه‌ ناگه‌یه‌نێت كه‌ ستراتیژی هاوپه‌یمانێتی له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ چاره‌نووسسازه‌كان ‏باخچه‌ی پشته‌وه‌ی دنیابینی و دیده‌ سیاسییه‌كان نەبن بۆ هه‌موو پێكهاته‌و ئاڕاسته‌ ‏ئایدیۆلۆژییه‌كانی كوردستان.‏
به‌كورتییه‌كه‌ی، له‌به‌رژه‌وه‌ندی یه‌كێتیدایه‌، له‌م قۆناغه‌دا بیر له‌وه‌ بكاته‌وه‌ به‌قه‌واره‌ی ‏خۆی و خوێندنه‌وه‌ی خۆیه‌وه‌ بچێته‌ ناو هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتووی هه‌رێمی كوردستان و ‏ته‌نانه‌ت بیر له‌وه‌ش بكاته‌وه‌ له‌گه‌ڵ هه‌موو ئه‌و ئه‌گه‌رو مه‌رجانه‌ی كه‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان ‏ده‌یهێننه‌ كایه‌وه‌ خۆی بگونجێنێت و خوێندنه‌وه‌ی واقیعیانه‌یان بۆ بكات، ئه‌گه‌ر ‏له‌ده‌ره‌وه‌ی ده‌سه‌ڵاتیش بێت.‏

تعليقات

المشاركات الشائعة من هذه المدونة

هەر دەوڵەتێکی کوردی لەم دۆخەدا لە دایکبێت، وەک ئەوەی باشوری سودان دەبێت*

خالد سلێمان سیاسەتی ڕاستەوخۆ، ناڕاستەوخۆی شانشینی سعودی، قەتەر، تورکیا بەرامبەر عیراق و سوریا، لە حەڵەتی پاشەکشەی یەکجارەکی پرۆژەی دەسەڵاتێکی ئیسلامی ( ئیخوان، بەرەی نوسرە، ئەحراری شام، سوپای ئیسلام .. هتد ) ، کار بۆ دامەزراندنی کیانێکی سوننەی سەربازی دەکات، کە دور نیە، بەعسیەکانی ناو داعش، تۆوی ئەو کیانە بن . یانی داعشیش بەشێک دەبێت لە نەخشە سعودی - قەتەری - تورکیەکە .  ئێستا هەوڵی هەرسێ جەمسەرەکە لەوەدا کۆدەبێتەوە، چۆن لە ڕێگەی پارتی دیموکراتی کوردستان و پارتە کوردیەکانی ناو ئیئتلافی ئۆپۆزسیۆنی سوریاوە، کوردیش بەشێک بێت لەو کیانە سوننییە . لەوانەیە ئەمە باشترین دەروازە بێت بۆ تەماشاکردنی دیمەنی هەرێمی کوردستان، کە لە ڕوی سیاسی و ئابوری و کۆمەڵایەتییەوە لە خراپترین ئاستیدایە، بگرە لەبەردەم داڕوخانێکدایە کەس مەزەندەی دەرەنجامەکانی ناکات . بەڵام ئەوەی لەناو دیمەنێکی سیاسی، سۆسیۆ - ئابوری خراپی وەک ئەوەی ئەمڕۆماندا، هەژمونی خۆی هەیەو ڕای

ئاین لەمیتۆدەکانی پەروەردەی کوردستاندا ‌

خالد سلێمان‌ 15/5/2015 ساڵی ٢٠١٢ لەبەر ڕازی نەبونی مەسیحیەکان و کاکەییەکان لەسەر ئەو بەشانەی لە کتێبی “ئاین ناسی” لە میتۆدی خوێندندا، ئەو دوو چاپتەرەی بۆ ئەوان  لە کتێبەکەدا دانرابون لە سەر خواستی خۆیان  لابران. ئەمە هەنگاوی یەکەمی ئەو قەیرانەی پەروەردەیە کە تا ئەم ساتە لە کوردستاندا بەردەوامە. مەسیحییەکان پێیان وابو کە چیرۆکی لە دایکبونی مەسیح بەشێوەیەکی ناڕاست نوسرابو، بۆیە داوای لابردنیان کرد. ئەوەی پەیوەست بو بە کاکەییەکانەوە، بوون بەدوو بەشەوە، بەشێکیان پێیان وایە ئەوان موسڵمانن و نابێت وەک ئاینێکی جیا تەماشا بکرێن، بەشێکی تریان پێیان وایە کە ئاینەکەیان جیایەو ئەوەی لە میتۆدەکەدا نوسراوە ڕاستە. ئەم جیاوازیەش لای ئەوان بوە هۆی لابردنی ئەو بەشەی لە کتێبەکەدا لەسەر کاکەیی نوسرابو. کتێبی ئاینناسی لە قۆناغەکانی  (١٠، ١١، ١٢)ی خوێندندا لە پێناو ئەوەدا بوو کە خوێندکارانی کوردستان جگە لە ئاینی ئیسلام ئاینەکانی تریش بناسن، بەڵام پرۆژەکە لەسەرەتادا - بەتایبەتی لە کتێبی قۆناغی ١٢دا- توشی دوو گرفت بوو، یەکەمیان ئەوەبو کە وانەکانی خوێندن لەسەر مەسیحی و ئێزدی و کاکەیی و ئاینەک...

أزمة المياه تهدّد الشرق الأوسط.. والعراق على الخط الأحمر

خالد سليمان  يشير مدير المعهد العلمي للبيئة في جامعة جنيف مارتن بينيستون إلى ذوبان شبه كلي لثلوج جبال الألب نهاية القرن الحالي، حيث لا يبقى سوى القليل منه في الأعالي. يعود سبب ذوبان هذه الثلوج التي تغذي أنهار (راين، دانوب، بو، رون) ويعتمدها ١٦٠ مليون نسمة في غالبية أنحاء أوروبا للزراعة والنقل والطاقة والغذاء، إلى التغيير المناخي وارتفاع درجات حرارة الأرض، ناهيك عن الازدياد السكاني حيث تشير الإحصائيات المتوقعة إلى وصول نسبة سكان المعمورة إلى ١٠ ملايين نهاية هذا القرن.  كانت هذه الصورة بداية لمؤتمر دولي بعنوان “السلام الأزرق” حول دور المياه في السلام والتنمية المستدامة في الشرق الأوسط نظمه Stratigic Foresight Group وجامعة جنيف بالتعاون مع وكالة سويسرا للتنمة والتعاون الاسبوع الثاني من شهر أكتوبر ٢٠١٥.