التخطي إلى المحتوى الرئيسي

نه‌ته‌وه‌یه‌كی داڕزیووه‌؟

خالد سلێمان
 I
له‌ڕوونكردنه‌وه‌یه‌كدا كه‌ كۆمیته‌ی ئاماده‌كاری كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی كورد بڵاویكرده‌وه‌، گوایه‌ له‌به‌ر هۆكاری لۆجیستی كۆنگره‌كه‌ بۆ كاتێكی نادیار دواخرا. بۆ زۆربه‌ی چاودێران‌و ناوه‌نده‌ سیاسییه‌كانی كوردستان ئاشكرایه‌ كه‌ هۆكاره‌كه‌ ئه‌وه‌ نییه‌ وا له‌بڵاكراوه‌كه‌ی كۆمیته‌كه‌دا هاتووه‌، به‌ڵكو ئه‌و ململانێ سیاسی‌و ناكۆكیانه‌یه‌ كه‌ له‌نێوان حزبه‌كانی كوردستاندا هه‌یه‌، به‌تایبه‌تی ململانێ‌و ناكۆكییه‌كانی نێوان پارتی دیموكراتی كوردستان‌و پارتی كرێكارانی كوردستان‌و پارتی یه‌كبوونی دیموكراتی (په‌یه‌ده‌).
II
له‌سلێمانی، كه‌ به‌درێژایی مێژووه‌كه‌ی، سه‌نته‌رێكی سیاسی‌و كولتوری نه‌ته‌وه‌یی بووه‌، هه‌وڵێكی جیدی هه‌یه‌ بۆ دروستكردنی رایه‌كی گشتی ده‌رباره‌ی به‌هه‌رێم كردنی‌و بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان بزوێنه‌رێكی سه‌ره‌كی ئه‌م بیركردنه‌وه‌یه‌. من  ناڵێم له‌ئاستی نه‌ته‌وه‌یدا، به‌ڵكو له‌ئاستی نیشتمانیدا ئه‌مه‌ به‌تاڵكردنه‌وه‌ی خه‌ونی چه‌نده‌ها نه‌وه‌ی كورده‌ بۆ دروستكردنی نیشتمانێك جێگه‌ی هه‌مووانی تێدا بێته‌وه‌.
III
له‌هه‌ولێر مامۆستایه‌كی زانكۆ كه‌ خۆی به‌شاعیرو نیگاركێش‌و رۆماننووس ده‌زانێت له‌سه‌ر شاشه‌ی (تی ڤی) له‌به‌رده‌م چه‌ندان ملیۆن كورددا ده‌ڵێت سیستمی پادشایه‌تی چاره‌سه‌ره‌ بۆ كوردستان‌و پێشنیازی ئه‌وه‌ ده‌كات بارزانی بكرێت به‌پادشای كوردستان. ئه‌مه‌ش وه‌ك چۆن  فیكره‌ی به‌هه‌رێم كردنی سلێمانی به‌تاڵكردنه‌وه‌ی خه‌ونی نیشتمانییه‌، به‌تاڵكردنه‌وه‌ی ئومێدی وڵاتێكه‌ بۆ گه‌یشتن به‌سیستمێكی دیموكراسی‌و فره‌ ره‌نگی‌و فره‌ ده‌نگی‌و فره‌ جیهانبینیی. له‌وانه‌یه‌ بووترێت باسكردن له‌پادشایه‌تی كوردستان‌و فیدرالیه‌تی سلێمانی، ته‌نها قسه‌ی چه‌ند كه‌سێكن‌و هیچی تر، به‌ڵام له‌قسه‌ زیاترن‌و مانای زۆر هه‌ڵده‌گرن.
IV
له‌ڕۆژئاوای كوردستان كه‌ به‌ڕای من، ئه‌و تراژیدیا مرۆیی وا ئه‌مڕۆ تیایدا ده‌ژیت و كه‌وتووه‌ته‌ به‌رده‌م هێڕشێكی فراوانی هێزه‌ سه‌له‌فییه‌كانی سه‌ر به‌قاعیده‌، قوڵایی نه‌ته‌وه‌یی ده‌رده‌خات. به‌ڵام بێده‌نگی نوخبه‌ی سیاسی‌و رۆشنبیری كورستانی باشوور به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌ی رووده‌دات و زاڵبوونی گووتاری لۆكاڵی، به‌شێكی تره‌ له‌به‌تاڵكردنه‌وه‌ی «مه‌ركه‌نتیله‌»ی نیشتمانی گه‌لی كوردستان له‌تێكۆشان له‌پێناو بوون به‌به‌شێك له‌جیهان له‌ڕێگه‌ی ناسنامه‌یه‌كی نیشتمانییه‌وه‌.
V
له‌سێداره‌دانی چه‌نده‌ها گه‌نجی كورد له‌كوردستانی خۆرهه‌ڵات و نه‌بوونی هیچ هه‌ڵوێست و له‌سه‌ر رانه‌وه‌ستانێك له‌لایه‌ن نوخبه‌ی كوردستانه‌وه‌، به‌شێكی تری ئه‌و داڕزینه‌وه‌ وا جه‌سته‌ی كورد پێوه‌ی ده‌ناڵێنێت. 
VI
له‌هه‌موو روویه‌كه‌وه‌ نه‌ته‌وه‌ی كورد توشی نامۆبوون بووه‌ به‌بوون‌و ناسنامه‌ی خۆی‌و توشی داڕزین بووه‌. باسكردنیش له‌ «هه‌رێماندن» و پادشایه‌تی له‌پاڵ تراژیدیای كوشتن‌و له‌سێداره‌دان‌و «عوسمانیزه‌كردن»دا روونترین دیارده‌ی  ئه‌م داڕزینه‌ن.
VII
تاكی كورد له‌مڕۆدا، له‌هه‌موو رۆژێك زیاتر له‌دڵه‌ڕاوكێ‌و نائارامیدا ده‌ژیت و ترسی له‌داهاتووی نیشتمانه‌كه‌ی هه‌یه‌، له‌كاتێكدا ئه‌م قۆناغه‌ی ئێستای كوردستان كه‌ هه‌ندێ له‌ئه‌وروپیه‌كان وه‌ك (سویسرا)ی كاتی جه‌نگی جیهانی دووه‌می ده‌شوبهێنن، ده‌بوایه‌ ده‌رگای هیوایه‌كی گه‌وره‌ی به‌سه‌ر كۆمه‌ڵگه‌ی كوردستاندا بكردایه‌ته‌وه‌و هه‌ر هیچ نه‌بێت «كۆپی»یه‌كی خۆی له‌شوێنێكی ئه‌م جیهانه‌دا دابنایه‌. 
VIII
ئه‌و هه‌موو ئاماژانه‌ی سه‌ره‌وه‌، ئه‌گه‌ر نموونه‌یه‌كیش نه‌بن له‌داڕزینی نه‌ته‌وه‌ی كورد، ئه‌وا رێگای داڕزین خۆش ده‌كه‌ن‌و خه‌ونی نیشتمانی‌و بوون به‌به‌شێك له‌جیهان به‌تاڵ ده‌كه‌نه‌وه‌.

تعليقات

المشاركات الشائعة من هذه المدونة

La double horreur des «crimes d'honneur»

Denis Blondin, Anthropologue (Le Devoir) Bien que les faits soient loin d'avoir été établis avec précision, rien n'empêchera les citoyens québécois de toutes origines de réagir au drame survenu au sein de la famille Shafia: quatre morts et trois accusés d'une même famille. Les points de vue énoncés jusqu'ici me semblent manifester une constante, soit l'expression de sentiments d'horreur devant ce qui nous menace, que nous ne comprenons pas et qui nous fait d'autant plus peur.

ناسنامەو نەتەوە لەعیراقدا ‌

خالد سلێمان‌ 21/5/2015 ئەو ڕستەو بیرۆکە ڕۆمانسیانەی بۆ ماوەی ٨٠ ساڵ باسیان لە عیراقێکی یەکگرتوو، گەلێکی هاوچارەنوس و لێبوردەو خەمخۆری وڵات دەکرد لەبەرامبەر نامەیەکدا کە شا فەیسەڵ ساڵی ١٩٣٣ دەینوسێت، نەک بەتەنها لاوازن، بەڵکو مایەپوچن و مێژووی ناسنامەو نەتەوە لە وڵاتەکەدا وەک پانتاییەک بۆ توندوتیژی و هەژمونخوازیی مەزهەبی پیشان دەدەن. ئەگەر لەو نامەیەوە دەست پێبکەین و بیکەینە کلیلی قسەکردن لەسەر کتێبی (ناسنامەو نەتەوە لە عیراقدا) لە نوسینی ئەکادیمی و توێژەری کورد شێرکۆ کرمانج، ئەوا لە بەشی دووەمی نامەکەوە دەچینە ناو خوێندنەوەو ڕاوەستان لەسەر کتێبەکە کە دەکرێت بەیەکێک سەرچاوە گرنگەکانی مێژووی سیاسی و کۆمەڵایەتی عیراق دابنرێت. بەشی یەکەمی نامەکە دەڵێت، “ کۆمەڵە خەڵکێکی داماڵراو لە هەر بیرۆکەیەکی نیشتمانی تێر بەترادیسیۆن کە کۆکەرەوەیەک لەگەڵ پوچگەرایی ئاینیدا کۆیان ناکاتەوە، گوێگری خراپەکارین، مەیلداری فەوزان، بەردەوام ئامادەن بەسەر حکومەتێکدا بێت راپەڕن”.  ژمارەیەکی زۆر لە نوسەران و مێژوونوسان لە عیراق و دەرەوەیدا لەسەر ئەم بڕگەیە ڕاوەستاون و قسەیان لەسەر کردوە، بەڵام کەم کەس لەسەر بەش

کۆڵۆنیکەرانی کوردستان، ئەگەر ژێردەستەی کۆڵۆنیالیزم خۆی نەبوبن، ئەوا لە ڕەحمی چەتەگەرێتی هاتونەتە دەرەوە

خالد سلێمان من کوردێکی کۆڵۆنیکراوی ناڕازیم، مەرجەکانی کۆڵۆنیکەرانی کوردستانم قبوڵ نەکردوە، بەڵام نوخبەیەکی سیاسی نوێنەرایەتی خودی کۆڵۆنیکەران دەکات، سوپایەک لە نوسەرو قسەکەرو ڕۆژنامەنوس و توێژەرو ئەکادیمی بۆ لێدانی کۆڵۆنیکراوی ناڕازی لە دۆخی وڵاتێکی کۆڵۆنیکراو دروست کردوە . من بە شورەیی دەزانم خەڵکانێک هەبن دژی خوێندن بە زمانی کوردی خۆپیشنادان بکەن، چونکە ئەمە مانتاڵێتی کۆڵۆنیکەر بەرجەستە دەکات، بەڵام، پێگەکانی کۆڵۆنیالیستی ناوخۆیی " زاڵم " ، یان با بڵێین نوێنەرەکانی کۆڵۆنیالیزم لە کوردستاندا، رەنگی وێنەکانی خۆیان کە پیاوە بێگانەکان دروستیان کردوە، تۆختر دەکەنەوە . کۆڵۆنیکەرانی کوردستان لەو بەشانەی لە ژێر دەستی خۆیاندایە، خەڵک دەکوژن و تەنها بە گومان کردنێک کوردی کۆڵۆنیکراو تا بەردەم پەتی سێدارەش دەبەن، کەچی لە بەشەکانی تر دەرەوەی هەژمون و دەسەڵاتی خۆیاندا، لەو شوێنانەی، کۆڵۆنیالیستێکی تر، داگیرکەرێکی تر، ئەفسەرێکی تر خەریکی داماڵینی مرۆڤی کوردە