هێمن مەحمود
کارەساتی ئەنفال هەر بە تەنها قەتڵوعامی نەتەوەیەک نەبوو، هەر بە تەنها سڕینەوەو ئاسەواری میللەتێک نەبوو، بەڵکو دەرخەری دڵڕەقی سیستەمێکی سەرکوتکارو جێمانی ئاسەواری ئەو دڵرەقییە بوو لە کۆمەڵگای کوردیدا، قوربانیە رزگاربووەکانی ئەنفال حیکایەتی جۆراوجۆریان زۆرە کە هەندێجار لەساتێک لەساتەکاندا کە گوێی لەگێڕانەوەیان دەبێت هیچی پێنامێنێت بۆ ووتن و ئیدی لەپەلوپۆدەکەوێ لەرووی دەروونی و جەستەییەوە، قوربانی و جەلاد لە ئەنفالدا هەریەکەیان چیرۆکێ جیای هەیە، چیرۆکی قوربانیەکان چیرۆکی بەرەنگاربونەوەو چیرۆکی تەحەداکردنی دڵرەقی و بەرگەگرتنی سروشتی دڕاندنەی رژێمی بەعسە، چیرۆکی جەلادیش، چیرۆکی بە ئامێربوون و راهاتنە لەگەڵ دڵڕەقی و ئەشکەنجەدان و رۆتیناتی رۆژانەی بڕیارەکانی دەسەڵاتدا، کتێبی (سێشەمە دەبمە جەلاد) کە هی (خالید سلێمان)ەو
دەزگای (جەمال عیرفان) دوێنێ بەبۆنەی ساڵیادی ئەنفالەوە بڵاویکردەوە، کتێبێکە ئەوەمان پێدەڵێت مێژووی دڵڕەقی و ئەشکەنجەو حیکایەتە سەیرو جۆراوجۆرەکانی قوربانیانی ئەنفال و جەلادەکانی نوگرە سەلمان لەکوێدا بوونەتە هەستی جەماعی نەتەوەیەک و لەکوێشدا سیستەمی تۆتالیتاری بەعس کاری بۆ کۆنترۆڵکردن و سڕینەوەی هەموو کایە جیاوازەکانی ژیان کردووە.
چیرۆکی (عەبدولکەریم خورشیدی گەرمیانی ) و (ئاوات خورشید) و (پەروینی مام فەتاح) و (حەسیبە حەمە عەلی) و (برایم ئەحمەد) و دەیان و سەدانی قوربانی دیکەی ئەنفالە، ئەمە چیرۆکی (تانکی ئاوەکە)ی نوگرە سەلمان، کاتێک نیوەڕوان تانکیەکە ئاوی لێدەبڕا،و ئاویان بە تەنکەر بۆ دەهێنا، خەڵکەکە بۆ دەستکەوتنی قومە ئاوێکی ساردی بنی تانکەرەکە هوروژمیان دەبردە سەر تانکەرەکەو (حەجاجیش) لێیدەدان..
چیرۆکی ئەو ژنە شیعەیە کە جەلادەکانی بەعس، کارەبا لەشوێنە هەستیارەکانی دەدەن و دەبورێتەوەو دواتر تەعەدای لێدەکەن.
چیرۆکی عەبدولحەسەن موحانی شۆفێری گۆڕهەڵکەنەکانە کاتێک لێیدەپرسن هەستت بەچی دەکرد کاتێک مناڵەکانت دەکردە ژێر خوڵ، بەساردییەکەوە دەڵێت ئاخر ژیانم لەسەر ئەوەبوو.
چیرۆکی (جاسم)ی جەلادە، کە دوای ئەوەی باوکی هەمیشە سەرخۆشەو لەدایکی دەدات و ئازاری مناڵەکانی دەدات، خزمێکیان دەیکات بە جەلاد و ئیدی لە گەنجێکی ئاساییەوە دەیکەن بەجەلادێک کە کاری تەنها دەبێتە ئەشکەنجەدان لە پێناوی ئەشکەنجەداندا، تا دواتر وەک دڕەندەیەکی لێدێت و لەهەموو بەهایەکی مرۆیی دادەماڵرێت، هەر شەوەو ژنە زیندانیەک دەبات بۆ بەرپرسەکەی، لەکۆتاییدا دەستی توشی نەخۆشی شەکرە دەبێت و دەیبڕنەوە... وەک نوسەر خۆی دەڵێت ئەم نوسینە زادەی چەند ساتێکن لەگەڵ گەڕاوەکانی نوگرە سەلمان و ئازارو ئەشکەنجەی ناو زیندانەکانی عێراق..
بەخوێندنەوەی ئەم کتێبە ئیدی لە دڵرەقی ئەو سیستەمانە دەگەیت کە دەیانەوێت مرۆڤ وەک شتێکی بێبەها تەماشابکەن و سوکی بکەن و لەرێگای ئەشکەنجەو کوشتنەوە جیاوازییەکان بێدەنگبکەن، بەڵام ئایا هەمیشە لەوپەڕی دڵرەقی و توڕەیی ودرەندەیی جەلاددا، قوربانی هۆکارێکی بۆ مانەوە و بەرەنگاربوونەوە نیە؟
(کارلۆس لیسکانۆ) کە نوسەرێکی ئۆرۆگواییەو 13 ساڵ زیندانی بووە، دەگێرێتەوە ژنێک لەزینداندا هەمیشە کە ئەشکەنجەیان داوە وتویانە ناوت چیە ئەویش وتویەتی نازانم، دەڵێت جارێکیان لەرارەوی زیندانەکەدا ژنەکەم بینی، لێمپرسی، باشە تۆ بۆناوی خۆتیان پێناڵێیت، خۆ ئەوان ناوی تۆ و هەموو شتێکی تۆ دەزانن، دەڵێت ژنەکە پێی ووتم دەزانم ناوم دەزانن، بەڵام من بۆیە پێیان ناڵێم چونکە ئەگەر ناوی خۆمیان پێی بڵێم دواتر داوای شتی تریشم لێدەکەن، بەڵام من لێرەدا رایاندەگرم!
تعليقات