التخطي إلى المحتوى الرئيسي

بۆچی (مێری) بەتەنها؟


خالد سلێمان

لە ڕونکردنەوەیەکدا کە سایتی خەندان بڵاوی کردوەتەوە ئینیستیوتی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست (مێری) لەبارەی دابین كردنی پارەوە بۆ كارو چالاكیەكانیان ڕوونكردنەوەیەكی بڵاوكردەوەو لە ڕوونكردنەوەكەدا، ئاماژە بۆ ئەوە كراوە كە تەرخانكردنی کردنی سێ‌ ملیۆن و پێنج سەد هەزار دۆلار بۆ كارو پرۆژەكانیان، پێش دروست بوونی قەیرانی دارایی هەرێم بووە. لە ڕوونكردنەوەكەی ئینیستیوتی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا كە بە (مێری) ناسراوە، ئاماژە بۆ ئەوەكراوە كە لەبڕیاری ( 1601 ) لە ڕێكەوتی ( 20- 12- 2013 ) دوای پێشكەش كردنی پلانی پێنج ساڵی دامەزراوەكە بڕیار لەسەر خەرجكردنی ئەو بڕە پارەیە دراوە.
ڕونکردنەوەکە وردەکاری تری تێدایە، بەڵام زیاتر لە زمانی پەخشانەوە نزیکەو باسی سەنتەرەکانی دیراساتی ستراتیژی و فیکری دەکات کە لە ئەوروپاو ئەمریکا هەن و پێیان دووترێت: تینک تانک.

پرسیارەکە لێرەدا ئەوەیە، بۆ چی حکومەتی هەرێمی کوردستان پارەو یارمەتی هەمو سەنتەرو ڕێکخراوەکانی بڕی، کەچی بڕی سێ ملیۆن و نیو دۆلار بۆ سەنتەرێک لەگەڵ ڕاگەیاندنی دامەزراندنیدا تەرخان دەکات، ئەمە بەچی یاسایەک کراوەو چۆن، بۆ بە تەنها پەیمانگای (مێری)، نەدەکرا ئەو بڕە پارەیە بۆ چەند ناوەندێکی تریش بێت کە خاوەن پرۆژەو کاری جیددی بن، ئایا تەنها لەبەر ئەوەیە کە دامەزرێنەرەکەی وەزیری پێشوەو لە ناوەندەکانی بڕیارەوە نزیکە؟. خۆ ئەگەر لە ڕێگەی تایبەتەوە ئەو بڕە پارەیە ئاشکرا نەکرایە، هەرگیز باس نەدەکراو لە کاتی خۆیدا (مێری) ئەمەی بۆ ناوەندەکانی میدیاو ڕای گشتی ئاشکرا نەکردو بە ناچاری لە کاتێکدا باسی دەکات کە هەواڵەکە لە کەناڵی تایبەتەوە گەیشتوەتە میدیاکان.
لە دنیادا هەمو سەنتەرێک لەسەر ڕۆشنای کارو چالاکی و پرۆژە پارەی بۆ سەرف دەکرێت و دوای ئەوەش هەڵسەنگاندن بۆ ئەو چالاکی و پرۆژانە دەکرێت. سەرۆکی پەیمانگای (مێری) دکتۆر عەلادین لە هەمومان ئەوە باشتر دەزانێت و یارمەتیەکانی حکومەت و یەکێتی ئەوروپا بۆ هەر شوێنێک بێت لەسەر بنەمای کارو چالاکی و هەڵسەنگاندن یارمەتیەکانی دەبەخشێت، ئەی چۆن دەبێت لە چرکەساتی دامەزراندنەوە بڕێکی پارەی زۆر بەبێ هیچ هەڵسەنگاندنێک بدریێت و دوای دوو ساڵ پیی بزانرێت؟.
خوانەخواستە، ئەم تێبینییەی من لەسەر ئەوە نیە کە دژی ئەم یارمەتیانە بە سەنتەرە ستراتیژی و فیکرییەکانی وڵات بدرێت، بەڵام چۆن دەبێت، یەکسانیی لە یارمەتیەکاندا دەبێت، هەڵسەنگاندن هەیە، ئایا ئەوە بەسە کەسانی ناوەندەکانی بڕیار و چەند کەسایەتییەکی ناوەندە ئەکادیمییەکانی جیهان لە شوێنێکدا کۆ بکرێنەوەو چەند پانێڵێک ببنە پێوەر؟.
ئەگەر وا بێت ئەوە ئەگەر ئەو پارەیە لای هەر سەنتەرێکی خاوەن سەنگ بێت، دەتوانێت ئەو کارانە بکات، بەڵام گرفتەکە وەک پەیمانگای (مێری) و هەموان دەیزانین لە نەبونی عەدالەت و شەفافیەتی حکومەتی هەرێمی کوردستاندایە لە هەڵسەنگاندن و نەناسینی توانا فیکری و ئەکادیمییەکانی ناو کوردستاندا، ئەمە جگە لەوەی یارمەتی ئەو پەیمانگانە دەدات کە زیاتر لە ئاستی ناوخۆو دەرەوەدا ڕۆڵێکی ڕاوێژکارییان بۆ حکومەت دەبێت، نەک ڕەخنەیی و هەڵسەنگاندنی ئەدای حوکمڕانی وەک ئەوانەی لە ئاستی پەیمانگاکانی جیهاندا دەکرێن.

تعليقات

‏قال Unknown
کاک خالید منیش هەمان پرسیارم بۆ دروست بووە کە ئایا نهینی سەرف کردنی بڕێکی وەها زۆری پارە بۆ پەیمانگایەک یا سەنتەرێک هەر لە زگماکەوە بە چی یاسایەک کراوە و ئەم جیاکارییە بۆ؟
ئەگەر بە پێی یاسای رێکخراوەکان بێت ئەوا پارە نبە پێی پرۆژە سەرف دەکرێ ئەویش ئەگەر بکرێ.
من ناڵێم ئەوان پرۆژەکانیان باش نیە یاخود نامەوێ لە کارەکانیان کەم بکەمەوە بەڵام ئەپرسم لە حکومەت ئەم جیاکاری و واستەکارییە تاکەی؟
و دەڵێم کوا ئەو پەرلەمانتارانەی لە سەر شتی بچوک بە دەنگ دێن و لە سەر ئەمەیان چییان کردوە؟
‏قال khaledsulaiman
وەڵا کاک ئارام منیش هەمان پرسیارم هەیە، ئەمە مشتێکە لە خەرمانی ناعەدەلاتی لە کوردستاندا

المشاركات الشائعة من هذه المدونة

هەر دەوڵەتێکی کوردی لەم دۆخەدا لە دایکبێت، وەک ئەوەی باشوری سودان دەبێت*

خالد سلێمان سیاسەتی ڕاستەوخۆ، ناڕاستەوخۆی شانشینی سعودی، قەتەر، تورکیا بەرامبەر عیراق و سوریا، لە حەڵەتی پاشەکشەی یەکجارەکی پرۆژەی دەسەڵاتێکی ئیسلامی ( ئیخوان، بەرەی نوسرە، ئەحراری شام، سوپای ئیسلام .. هتد ) ، کار بۆ دامەزراندنی کیانێکی سوننەی سەربازی دەکات، کە دور نیە، بەعسیەکانی ناو داعش، تۆوی ئەو کیانە بن . یانی داعشیش بەشێک دەبێت لە نەخشە سعودی - قەتەری - تورکیەکە .  ئێستا هەوڵی هەرسێ جەمسەرەکە لەوەدا کۆدەبێتەوە، چۆن لە ڕێگەی پارتی دیموکراتی کوردستان و پارتە کوردیەکانی ناو ئیئتلافی ئۆپۆزسیۆنی سوریاوە، کوردیش بەشێک بێت لەو کیانە سوننییە . لەوانەیە ئەمە باشترین دەروازە بێت بۆ تەماشاکردنی دیمەنی هەرێمی کوردستان، کە لە ڕوی سیاسی و ئابوری و کۆمەڵایەتییەوە لە خراپترین ئاستیدایە، بگرە لەبەردەم داڕوخانێکدایە کەس مەزەندەی دەرەنجامەکانی ناکات . بەڵام ئەوەی لەناو دیمەنێکی سیاسی، سۆسیۆ - ئابوری خراپی وەک ئەوەی ئەمڕۆماندا، هەژمونی خۆی هەیەو ڕای

ئاین لەمیتۆدەکانی پەروەردەی کوردستاندا ‌

خالد سلێمان‌ 15/5/2015 ساڵی ٢٠١٢ لەبەر ڕازی نەبونی مەسیحیەکان و کاکەییەکان لەسەر ئەو بەشانەی لە کتێبی “ئاین ناسی” لە میتۆدی خوێندندا، ئەو دوو چاپتەرەی بۆ ئەوان  لە کتێبەکەدا دانرابون لە سەر خواستی خۆیان  لابران. ئەمە هەنگاوی یەکەمی ئەو قەیرانەی پەروەردەیە کە تا ئەم ساتە لە کوردستاندا بەردەوامە. مەسیحییەکان پێیان وابو کە چیرۆکی لە دایکبونی مەسیح بەشێوەیەکی ناڕاست نوسرابو، بۆیە داوای لابردنیان کرد. ئەوەی پەیوەست بو بە کاکەییەکانەوە، بوون بەدوو بەشەوە، بەشێکیان پێیان وایە ئەوان موسڵمانن و نابێت وەک ئاینێکی جیا تەماشا بکرێن، بەشێکی تریان پێیان وایە کە ئاینەکەیان جیایەو ئەوەی لە میتۆدەکەدا نوسراوە ڕاستە. ئەم جیاوازیەش لای ئەوان بوە هۆی لابردنی ئەو بەشەی لە کتێبەکەدا لەسەر کاکەیی نوسرابو. کتێبی ئاینناسی لە قۆناغەکانی  (١٠، ١١، ١٢)ی خوێندندا لە پێناو ئەوەدا بوو کە خوێندکارانی کوردستان جگە لە ئاینی ئیسلام ئاینەکانی تریش بناسن، بەڵام پرۆژەکە لەسەرەتادا - بەتایبەتی لە کتێبی قۆناغی ١٢دا- توشی دوو گرفت بوو، یەکەمیان ئەوەبو کە وانەکانی خوێندن لەسەر مەسیحی و ئێزدی و کاکەیی و ئاینەک...

أزمة المياه تهدّد الشرق الأوسط.. والعراق على الخط الأحمر

خالد سليمان  يشير مدير المعهد العلمي للبيئة في جامعة جنيف مارتن بينيستون إلى ذوبان شبه كلي لثلوج جبال الألب نهاية القرن الحالي، حيث لا يبقى سوى القليل منه في الأعالي. يعود سبب ذوبان هذه الثلوج التي تغذي أنهار (راين، دانوب، بو، رون) ويعتمدها ١٦٠ مليون نسمة في غالبية أنحاء أوروبا للزراعة والنقل والطاقة والغذاء، إلى التغيير المناخي وارتفاع درجات حرارة الأرض، ناهيك عن الازدياد السكاني حيث تشير الإحصائيات المتوقعة إلى وصول نسبة سكان المعمورة إلى ١٠ ملايين نهاية هذا القرن.  كانت هذه الصورة بداية لمؤتمر دولي بعنوان “السلام الأزرق” حول دور المياه في السلام والتنمية المستدامة في الشرق الأوسط نظمه Stratigic Foresight Group وجامعة جنيف بالتعاون مع وكالة سويسرا للتنمة والتعاون الاسبوع الثاني من شهر أكتوبر ٢٠١٥.